مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مسأله 597ـ نبش قبر مسلمان يعنى شکافتن قبر او حرام است، هر چند طفل يا ديوانه باشد و منظور از نبش قبر آن است که آن را طورى بشکافند که آثار بدن ميّت ظاهر شود و اگر بدن ظاهر نشود اشکال ندارد، مگر اين که موجب هتک و بى احترامى باشد.

مسأله 598ـ اگر يقين داشته باشد بدن بکلى از بين رفته و خاک شده است شکافتن قبر اشکالى ندارد، مگر در قبور امامزاده ها و شهدا و علما و صلحا که اگر سالها بر آن بگذرد نيز نبش قبر آنها جايز نيست.

مسأله 599ـ نبش قبر در چند مورد حرام نيست:1ـ در صورتى که ميّت در زمين غصبى دفن شده باشد و مالک زمين راضى نشود، همچنين اگر کفن يا چيز ديگرى که با ميّت دفن شده غصبى باشد، يا چيزى از اموال ميّت که به ورثه تعلّق دارد با او دفن شده باشد و ورثه راضى نشوند که آن چيز در قبر بماند (مانند انگشتر يا زينت آلات قيمتى) حتّى اگر راضى شوند و ماندن آن در قبر اسراف باشد بايد آن را بيرون آورند، امّا اگر ميّت وصيّت کرده که دعا يا انگشترى را مثلاً با او دفن کنند در صورتى که وصيّت او بيش از ثلث نباشد و اسراف محسوب نشود نمى توانند قبر را بشکافند.2ـ در صورتى که براى اثبات حقّى لازم باشد بدن ميّت را ببينند.3ـ در موردى که ميّت را در جايى دفن کرده اند که نسبت به او بى احترامى است، مانند قبرستان کفّار، يا جايى که کثافات مى ريزند.4ـ براى انجام يک مطلب شرعى که اهمّيّت آن از شکافتن قبر بيشتر است، مثل اين که بخواهند بچه زنده اى را از شکم زن حامله بيرون آورند (البتّه معلوم است بچّه مدّت کمى بعد از مادر ممکن است زنده بماند).5ـ در جايى که بترسند درنده اى به بدن ميّت آسيب برساند، يا دشمن آن را بيرون آورد.6ـ در موردى که قسمتى از بدن ميّت با او دفن نشده و بخواهند دفن کنند، ولى احتياط واجب آن است که آن قسمت را طورى دفن کنند که بدن ميّت ظاهر نشود.

مسأله 600ـ هرگاه کسى وصيّت کند بدن او را در جاى معيّنى دفن کنند و به وصيّت او عمل نکنند و در جاى ديگرى دفن شود جايز نيست قبر او را نبش کنند و به جاى مورد وصيّت انتقال دهند.

مسأله 601ـ هرگاه کسى وصيّت کند که بعد از دفن، قبر او را نبش کرده و بدن او را به مشاهد مشرفه يا نقطه ديگر ببرند عمل به چنين وصيتى مشکل است.