مسأله 1431ـ کسى که روزه قضاى ماه رمضان را به جا مى آورد مى تواند پيش از ظهر روزه را افطار کند، به شرط اين که وقت براى قضاى روزه تنگ نباشد، ولى بعد از ظهر جايز نيست، همچنين اگر قضاى روزه غير معيّنى (مانند قضاى روزه نذر) را گرفته باشد احتياط واجب آن است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند.
مسأله 1432ـ کسى که به واسطه بيمارى يا حيض و نفاس روزه ماه رمضان را نگيرد و پيش از پايان ماه رمضان از دنيا برود لازم نيست روزه هايى را که نگرفته براى او قضا نمايند.
مسأله 1433ـ هرگاه به واسطه بيمارى، روزه ماه رمضان را نگيرد و بيمارى او تا ماه رمضان سال بعد طولانى شود، قضاى روزه هايى را که نگرفته واجب نيست، فقط بايد براى هر روز يک مد (تقريبا 750 گرم) گندم يا جو و مانند آن به فقير بدهد، ولى اگر به واسطه عذر ديگرى (مثلاً بخاطر مسافرت) روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقى بماند احتياط واجب آن است که روزه هايى را که نگرفته بعد از ماه رمضان قضا کند و براى هر روز يک مد طعام به فقير دهد، همچنين اگر ترک روزه بخاطر بيمارى بوده، بعد بيمارى رفع شده و عذر ديگرى مانند مسافرت پيش آمده است.
مسأله 1434ـ هرگاه روزه ماه رمضان را به واسطه عذرى نگيرد و تا رمضان آينده عمداً قضاى آن را به جانياورد در حالى که عذرش برطرف شده، بايد بعداً روزه را قضا کند و براى هر روز يک مد طعام کفّاره بدهد، همچنين اگر در قضاى روزه کوتاهى کند تا وقت تنگ شود و در تنگى وقت عذرى پيدا کند، بايد بعداً هم قضا به جا آورد و هم کفّاره دهد، امّا اگر کوتاهى نکرده و اتّفاقاً در تنگى وقت عذرى پيدا شده فقط قضا لازم است.
مسأله 1435ـ هرگاه بيمارى انسان چند سال طول کشد و بعداً خوب شود اگر تا رمضان آينده به مقدار قضا وقت باقى است بايد فقط قضاى رمضان آخر را بگيرد و براى هر روز از سالهاى پيش يک مد طعام بدهد.
مسأله 1436ـ هرگاه قضاى روزه ماه رمضان را چند سال به تأخير اندازد بايد قضا را به جا آورد و براى هر روز يک مد طعام به فقير دهد و با گذشت سالها کفّاره متعدّد نمى شود.
مسأله 1437ـ لازم نيست کفّاره هر روز را به يک فقير بدهد، بلکه مى تواند کفّاره چندين روز را به يک نفر بدهد و اگر مقدارى نان دهد که گندم آن به اندازه يک مد باشد کافى است، ولى پول آن را نمى تواند بدهد مگر اين که اطمينان داشته باشد آن را براى خريد نان مصرف مى کند.
مسأله 1438ـ بعد از مرگ پدر يا مادر بايد پسر بزرگتر قضاى نماز و روزه آنها را به شرحى كه در مسائل قضاى نماز گفته شد (1205) به جا آورد.
مسأله 1439ـ اگر ولى ميّت نداند که ميّت قضاى روزه بر ذمّه دارد يا نه، واجب نيست براى او قضا بگيرد و اگر اجمالاً بداند مقدارى قضاى روزه بر ذمّه اوست بايد به اندازه اى که يقين دارد به جا آورد و بيش از آن لازم نيست.
مسأله 1440ـ شخص مسافر (با شرايطى که در مسأله نماز مسافر گفته شد) نبايد روزه بگيرد، و بطور کلّى در هر موردى نماز شکسته است روزه را بايد ترک کرد و در جايى که نماز را بايد تمام بخواند (مانند کسى که شغلش مسافرت است و يا در محلّى قصد ماندن ده روز کرده) بايد روزه را بگيرد.
مسأله 1441ـ مسافرت در ماه رمضان حرام نيست، ولى اگر براى فرار از روزه باشد مکروه است.
مسأله 1442ـ هرگاه روزه روز معيّنى غير از ماه رمضان بر انسان واجب باشد (مثل اين که نذر کرده نيمه شعبان را روزه بگيرد) بنابر احتياط واجب نبايد در آن روز مسافرت کند، و اگر در سفر است چنانچه امکان دارد در جايي قصد توقّف ده روز کند و آن روز را روزه بگيرد.
