تعريف روزه
مسأله 1315ـ روزه آن است که انسان براى اطاعت فرمان خدا، از اذان صبح تا مغرب، از چيزهايى که روزه را باطل مى کند و شرح آن در مسائل بعد مى آيد خوددارى کند.
کارهایی که روزه را باطل می کند
مسأله 1335ـ کارهايى که روزه را باطل مى کند بنابر احتياط نُه چيز است:1ـ خوردن و آشاميدن، 2ـ جماع، 3ـ استمناء، 4ـ دروغ بستن به خدا و پيغمبر(صلى الله عليه وآله)و ائمّه(عليهم السلام)، 5ـ رساندن غبار غليظ به حلق، 6ـ فرو بردن سر در آب، 7ـ باقى ماندن بر جنابت يا حيض يا نفاس تا اذان صبح، 8ـ اماله کردن با مايعات، 9ـ قى کردن عمدى.
اماله با مايعات
مسأله 1388ـ تنقيه (اماله کردن) با مايعات روزه را باطل مى کند هر چند براى معالجه بيمارى و از روى ناچارى باشد، ولى استعمال شيافها براى معالجه اشکال ندارد و احتياط واجب آن است که از استعمال شيافهايى که براى تغذيه است خوددارى شود.
انجام سهوي مبطلات
مسأله 1394ـ هرگاه يکى از امور نه گانه اى که قبلاً گفته شد سهواً يا بدون اختيار به جا آورد روزه اش صحيح است، ولى جنب اگر بخوابد و تا اذان صبح غسل نکند روزه اش به شرحى که قبلاً گفته شد اشکال دارد.
انجام مبطلات به گمان اينکه روزه باطل شده
مسأله 1395ـ اگر روزه دار سهواً يكى از كارهايى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد و بعد به گمان اينكه روزهاش باطل شده دوباره يكى از آنها را عمداً بجا آورد بنابر احتياط واجب علاوه بر امساك آن روز، قضاى آن را نيز بجا می آورد، ولى كفّاره ندارد.
تفاوت اجبار بر افطار و غذا ريختن در دهان صائم بدون اختيارش
مسأله 1396ـ اگر چيزى را به زور در گلوى روزه دار بريزند، يا سر او را در آب فرو برند، روزه اش باطل نمى شود، ولى اگر مجبورش کنند که خودش افطار کند، مثلاً به او بگويند اگر غذا نخورى ضرر جانى يا مالى به تو مى زنيم و او براى جلوگيرى از ضرر، غذا بخورد روزه اش باطل مى شود.
حکم رفتن به جايي که انسان مي داند به زور چيزي در گلويش مي ريزند
مسأله 1397ـ احتياط واجب آن است که روزه دار به جايى نرود که مى داند چيزى در گلويش مى ريزند يا مجبورش مى کنند که روزه را افطار کند، امّا اگر قصد رفتن کند و نرود يا بعد از رفتن چيزى به خوردش ندهند روزه اش صحيح است.
کارهائى که براى روزه دار مکروه است
مسأله 1398ـ چند کار براى روزه دار مکروه است از جمله:1ـ ريختن دوا در چشم؛ اما اگر يقين دارد به فضاي حلق مي رسد و فرو مي رود براي روزه اشکال دارد.2ـ سرمه کشيدن در صورتى که مزه يا بوى آن به حلق برسد.3ـ انجام کارهايى که باعث ضعف مى شود، مانند خون گرفتن و حمّام رفتن.4ـ انفيه کشيدن اگر نداند به حلق مى رسد، ولى اگر بداند به حلق مى رسد جايز نيست.5ـ بو کردن گياههاى معطّر.6ـ نشستن زن در آب، بنابر احتياط.7ـ استعمال شياف بنابر احتياط.8ـ تر کردن لباس بر بدن.9ـ کشيدن دندان و هر کارى که سبب خون آمدن از دهان و موجب ضعف شود.10ـ مسواک کردن با چوب تازه.11ـ بوسيدن همسر بدون قصد بيرون آمدن منى و هر کارى که شهوت را به حرکت در آورد، امّا اگر به قصد بيرون آمدن منى باشد روزه او باطل مى شود.
کفاره روزه سه چیز است
مسأله 1401ـ کفّاره روزه يکى از سه چيز است: آزاد کردن يک بنده، يا دو ماه روزه گرفتن، يا شصت فقير را سير کردن (و اگر به هر کدام يک «مُد» که تقريباً 750 گرم است گندم يا جو يا مانند آنها بدهد کافى است). و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوع ندارد در ميان دو چيز ديگر مخيّر است و به جاى گندم مى تواند مقدار نانى بدهد که گندم آن به اندازه يک «مُد» است.
وظيفه کسى که قادر بر هيچ يک از سه کار براى کفاره نباشد
مسأله 1402ـ هرگاه هيچ يک از اين سه کار ممکن نشود هر چند «مُد» که مى تواند به فقرا اطعام کند و اگر نتواند بايد 18 روز روزه بگيرد و اگر نتواند هر چند روز که مى تواند به جا آورد و اگر نتواند استغفار کند و همين اندازه که در قلب بگويد: «استغفراللّه» کافى است و واجب نيست بعداً که قدرت پيدا کرد کفّاره رابدهد.
پي در پي به جا آوردن سي و يک روز از شصت روز
مسأله 1403ـ کسى که شصت روزه را براى کفّاره انتخاب کرده، احتياط واجب آن است که 31 روز آن را پى در پى به جا آورد، ولى در 18 روز که در بالا گفته شد پى در پى به جا آوردن لازم نيست.