مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مسأله 1485ـ اگر اجمالاً مى دانيم کسى عقيده به خمس دارد و خمس نمى دهد ولى نمى دانيم خصوص مالى را که به ما داده خمس به آن تعلّق گرفته يا نه، مثل اين که احتمالاً اموالى از طريق ارث به او رسيده، يا وام گرفته و احتمال مى دهيم اين مال از آنها باشد، تصرّف در چنين مالى اشکال ندارد و خمس آن لازم نيست، همچنين قبول دعوت اين گونه اشخاص و يا نماز خواندن در خانه آنها جايز است، مگر اين که بدانيم غذايى را که تهيّه کرده و يا خانه او از پولهايى است که خمس آن را نداده.

مسأله 1486ـ آغاز سال براى حساب خمس هر کسى اوّلين درآمد اوست، يعنى اگر کسى شروع به تجارت و کسب و صنعت و زراعت و غير اينها کند، اوّلين زمانى که درآمد براى او حاصل مى شود اوّل سال خمس اوست و نمى توان با قصد و نيّت آن را جلو يا عقب انداخت و اگر بخواهد اوّل سال را جلو بيندازد راهش اين است که حساب سال خود را زودتر از موعد معيّن برسد و خمس خود را بپردازد، همان وقت اوّل سال او خواهد شد.

مسأله 1487ـ انسان مى تواند در وسط سال هر وقت منفعتى به دستش آمد خمس آن را بدهد، ولى مى تواند آن را تا آخر سال تأخير بيندازد تا مخارج احتمالى اش را از آن بردارد.

مسأله 1488ـ براى دادن خمس مى توان معيار را سال شمسى يا قمرى قرار داد.

مسأله 1489ـ کسى که درآمد اضافى ندارد نياز به قرار دادن سال خمسى ندارد.

مسأله 1490ـ کسى که سال خمس دارد اگر در وسط سال بميرد بايد مخارج او را تا موقع مرگش از منافع او کم کنند و خمس باقيمانده را بدهند.

مسأله 1491ـ اگر قيمت جنسى که براى تجارت خريده بالا رود و روى ملاحظات تجارتى و کسب وکار آن را نفروشد و در بين سال قيمتش پايين آيد، خمس مقدارى که بالا رفته بر او واجب نيست، ولى اگر قيمت آن تا آخر سال همچنان بالا باشد بايد سر سال خمس آن را بدهد، هر چند قيمت آن بعد از گذشتن سال پايين آيد، اين در صورتى است که آخر سال وقت فروش آن باشد و به ميل خود آن را نگه دارد.

مسأله 1492ـ هرگاه غير مال التّجاره مالى دارد که خمس آن را داده يا اصلاً خمس ندارد (مانند ارث) چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد بايد خمس اضافه قيمت را بدهد، همچنين اگر گوسفندى را که خمسش داده چاق شود بايد خمس آنچه زياد شده بعد از فروش بدهد.

مسأله 1493ـ اگر باغى احداث کند براى آن که بعد از بالا رفتن قيمتش بفروشد چنانچه وقت فروش آن رسيده باشد بايد خمس آن را بدهد، ولى اگر قصدش اين باشد که از ميوه آن استفاده کند بايد خمس ميوه ها را بدهد و خمس خود باغ را هنگام فروش مى دهد.

مسأله 1493ـ اگر باغى احداث کند براى آن که بعد از بالا رفتن قيمتش بفروشد چنانچه وقت فروش آن رسيده باشد بايد خمس آن را بدهد، ولى اگر قصدش اين باشد که از ميوه آن استفاده کند بايد خمس ميوه ها را بدهد و خمس خود باغ را هنگام فروش مى دهد.

مسأله 1494ـ درختانى را که براى استفاده از چوبشان پرورش مى دهند وقتى موقع فروش چوب آنها رسيد بايد خمس آن را بدهند، هر چند نخواهند آنها را بفروشند، ولى اگر موقع فروش آنها نرسيده خمس ندارد هر چند سالها بگذرد.

مسأله 1495ـ کسى که داراى چند رشته کسب و کار است، مثلاً هم زراعت دارد و هم صنعت و هم درآمد کارگرى، بايد منافع همه را در آخر سال يکجا حساب کند، چنانچه چيزى زايد بر مخارج داشت خمس آن را بدهد.