مسأله 1586ـ زکات بر نُه چيز واجب است: گندم، جو، خرما، انگور (کشمش) طلا، نقره، گوسفند، گاو و شتر و اگر کسى مالک يکى از اين نُه چيز باشد با شرايطى که بعداً گفته مى شود بايد مقدار معيّنى را که در مسائل آينده خواهد آمد در مصارفى که گفته مى شود صرف کند، ولى مستحبّ است از سرمايه کسب و کار و تجارت نيز همه سال زکات بدهد، همچنين ساير غلاّت (غير از گندم و جو و خرما و کشمش) نيز زکات آن مستحبّ است.
مسأله 1642ـ فقير يا مسکين بنابر احتياط واجب نمى تواند بيش از مخارج سال خود و عيالاتش را از زکات بگيرد و اگر کسرى دارد تنها به اندازه کسرى خود مى تواند بگيرد.
مسأله 1643ـ صنعتگر يا کارگرى که درآمد او از مخارج سالش کمتر است مى تواند کسرى مخارجش را از زکات بگيرد و لازم نيست ابزار کار يا سرمايه و ملک خود را به مصرف مخارج برساند.
مسأله 1644ـ شخص نيازمند مى تواند مرکب سوارى مورد نياز و همچنين خانه اى که به آن احتياج دارد وسرمايه لازم براى کسب و کار را از زکات تهيّه کند و در اين قسمت بايد به آن مقدار که براى نياز و حفظ آبروى او لازم است قناعت کند.
مسأله 1645ـ کسى که مى تواند با ياد گرفتن صنعت يا کارهاى ديگر زندگى خود را اداره کند، بايد يادگيرد تا نيازى به زکات نداشته باشد، ولى تا زمانى که مشغول ياد گرفتن است مى تواند زکات بگيرد.
مسأله 1646ـکسانى که مشغول فراگرفتن علم واجب هستند مى توانند از زکات استفاده کنند، همچنين قضّات و مجريان حدود و مانند آنها.
مسأله 1647ـ کسى که زکات بر ذمّه دارد و از فقيرى طلبکار است، مى تواند طلب خود را از باب زکات حساب کند، حتّى اگر فقير بدهکار از دنيا برود مى تواند بدهى او را از زکات محسوب دارد، امّا اگر چيزى از خود گذاشته که به اندازه بدهى اوست بنابر احتياط واجب نمى توان بدهى او را از زکات حساب کرد.
مسأله 1648ـ کسى که فقير بودنش معلوم نيست نمى توان به او زکات داد، ولى اگر از ظاهر حالش گمان پيدا شود که فقير است، زکات دادن به او جايز است، همچنين اگر افراد مورد اعتماد خبر دهند که او فقير مى باشد.
مسأله 1653ـ مستحقّين زکات بايد شرايط زير را داشته باشند:اوّل، ايمان به خدا و پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) و ائمّه دوازده گانه(عليهم السلام)، به اطفال يا ديوانگانى که از مسلمانان شيعه فقير باشند مى توان زکات داد، منتهى بايد زکات را به دست ولى آنها بدهند، خواه به نيّت تمليک به طفل يا ديوانه باشد يا به قصد مصرف کردن درباره آنها و اگر به ولى دسترسى ندارد مى تواند خودش يا به وسيله يک نفر امين زکات را براى احتياجات آنها صرف کند.
مسأله 1654ـ دوم، دادن زکات بايد مايه کمک به گناه نشود، بنابراين زکات را به کسى که آن را در معصيت صرف مى کند نمى توان داد و احتياط واجب آن است به شرابخوار نيز زکات ندهند.
مسأله 1655ـ در زکات عدالت شرط نيست، همچنين عدم ارتکاب گناهان کبيره.
مسأله 1656ـ سوم، واجب النّفقه نبودن، يعنى زکات را نمى توان به فرزند و همسر و پدر و مادر داد، ولى اگر آنها بدهکار باشند و نتوانند بدهى خود را بپردازند زکات را به مقدار اداء دين مى توان به آنها داد.
