مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

مسأله 1708ـ مخارج سربازها در سربازخانه ها يا ميدان جنگ بر عهده دولت است، ولى فطره آنها بر دولت واجب نيست و اگر شرايط در خودشان جمع است بايد زکات فطره خود را بدهند.

مسأله 1704ـ کسى که سيّد است نمى تواند زکات فطره از غير سيّد بگيرد.

مسأله 1705ـ طفل شير خوارى که از مادر يا دايه شير مى خورد، فطره او بر کسى است که مخارج مادر يا دايه را مى پردازد و اگر از اموال خود آن طفل خرجش را بردارند فطره او بر کسى واجب نيست، نه بر خودش و نه بر ديگرى.

مسأله 1696ـ ميهمانى که پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحب خانه وارد شده و نانخور او محسوب مى شود (يعنى تصميم دارد مدّتى نزد او بماند) دادن زکات فطره او نيز واجب است، امّا اگر فقط براى شب عيد دعوت شده فطره او بر ميزبان واجب نيست و در صورتى که بدون رضايت صاحب خانه باشد نيز بنابر احتياط واجب فطره او را بدهد، همچنين فطره کسى که انسان را مجبور کرده است که خرجى او را بپردازد.

مسأله 1707ـ هرگاه انسان کسى را اجير کند و شرط نمايد که مخارج او را نيز بدهد (مانند خدمتکار) بايد فطره او را هم بدهد، ولى در مورد کارگرانى که مخارج آنها بر عهده صاحب کار است و اين مخارج جزئى از مزد آنها محسوب مى شود، فطره آنها بر صاحب کار واجب نيست، همچنين در ميهمانخانه ها و مانند آن،که معمول است کارکنان غذاى خود را در همان جا مى خورند و اين در حقيقت جزء حقوق آنها محسوب مى شود، فطره آنها بر خودشان است، نه بر صاحب کار.

مسأله 1709ـ هرگاه کسى بعد از غروب روز آخر ماه از دنيا برود، بايد فطره او و عيالاتش را از مالش بدهند، ولى اگر پيش از غروب بميرد واجب نيست و در صورتى که عيالاتش داراى شرايط وجوب فطره هستند خودشان بايد زکات فطره را بپردازند.

مسأله 1662ـ در زکات قصد قربت شرط است، يعنى بايد براى اطاعت فرمان خداوند متعال زکات بدهد و بايد در نيّت خود معيّن کند که زکات مال است يا زکات فطره، ولى اگر زکات گندم و جو و اموال ديگرى بر او باشد لازم نيست معيّن کند چيزى را که مى دهد زکات کدام است.

مسأله 1653ـ مستحقّين زکات بايد شرايط زير را داشته باشند:اوّل، ايمان به خدا و پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) و ائمّه دوازده گانه(عليهم السلام)، به اطفال يا ديوانگانى که از مسلمانان شيعه فقير باشند مى توان زکات داد، منتهى بايد زکات را به دست ولى آنها بدهند، خواه به نيّت تمليک به طفل يا ديوانه باشد يا به قصد مصرف کردن درباره آنها و اگر به ولى دسترسى ندارد مى تواند خودش يا به وسيله يک نفر امين زکات را براى احتياجات آنها صرف کند.

مسأله 1685ـ فقير حق ندارد زکات را به کمتر از مقدار آن صلح کند، يا چيزى را گرانتر از قيمت آن به عنوان زکات بپذيرد، يا زکات را از مالک گرفته و به خودش ببخشد، حتّى اگر کسى زکات زيادى بدهکار است و فقير شده و نمى تواند زکات را ادا کند بر ذمّه او مى ماند، مانند بدهى هاى ديگرش و گرفتن و بخشيدن به او اشکال دارد.

مسأله 1673ـ هنگامى که حاکم شرع مبسوط اليد است يعنى مى تواند احکام اسلام را اجرا نمايد احتياط واجب آن است که زکات را به او دهند، يا به اجازه او مصرف کنند و اقدام اشخاص به تقسيم آن بدون اذن حاکم شرع در اين صورت اشکال دارد.

مسأله 1731ـ احتياط واجب آن است که زکات فطره را در همان محل مصرف کند، مثلاً نمى تواند براى بستگانش که در شهر ديگرى هستند بفرستد، مگر اين که در آن محل مستحقّى پيدا نشود و هرگاه با وجود مستحق فطره را به جاى ديگرى ببرد و تلف شود ضامن است، ولى حاکم شرع مى تواند با توجّه به مصالح نيازمندان اجازه دهد آن را به محلّ ديگرى ببرند.

مسأله 1720ـ در زکات فطره خوراک شخصى خود انسان ملاک نيست بلکه خوراک معمولى اهل شهر و يا محل ملاک است; بنابراين، کسى که هميشه برنج مى خورد مى تواند زکات فطره را از گندم بدهد.