ملاک تشخیص اعلمیت مجتهد متوفی
آیا ملاك در اعلمیت مجتهد متوفى نظر مقلّد است یا مجتهد زنده؟
ملاك در اعلمیت مجتهد متوفى نظر مقلّد است نه مجتهد زنده يا ديگران.
مسائل قومی و نژادی در باب مرجعیت
طرح مسائل قومى و نژادى در باب مرجعیت چه حکمى دارد؟
مرجعیت هیچ ارتباطى با مسائل قومى و نژادى ندارد; شرایط و ضوابط آن در رسالههای عملیّه نوشتهشده است.
بلوغ در ازدواج و تجارت و اجرای حدود و قصاص
آیا میتوان گفت که هر فرد بعد از رسیدن به بلوغ میتواند ازدواج کند و یا وارد تجارت گردد و یا حدود و قصاص بر او جاری شود یا معیار دیگری نیز دارد؟
بلوغ چهار مرحله دارد: مرحله اوّل: بلوغ در عبادات و رعايت واجبات و محرمات است؛ که حدّ آن اتمام سن 15 سال قمري در پسرها و نه سال قمري در دخترها و ديگر علائمي که در رساله توضيح المسائل (مسئله 1909) آوردهایم. مرحله دوم: بلوغ در نکاح است، يعني بايد رشد جسماني مناسب براي ازدواج و عمل زناشويي داشته باشد و اگر وضع او طوری است که آسیب به او میرسد، نکاح جايز نيست. البته خواندن صيغه بدون آثار ديگر ازدواج اشکال ندارد مرحله سوم: بلوغ اقتصادي است به اين معني که بتواند اموالش را سرپرستي کند و او را فريب ندهند. البته بلوغ اقتصادي داراي مراحلي است و به هراندازه که رشد اقتصادي پيدا کند، میتواند در اموالش تصرّف کند فرق است بين خريد نیازهای روزمره و معامله ملک و زمين و خانه و امثال آن مرحله چهارم: رشد براي مسائل حدود و قصاص و امثال آن است. البته در ديات نه علم شرط است نه عمد، بنابراين قتل خطا و شبه عمد دیه دارد. ولي در حدود و قصاص و امثال آن، چنانچه درکي از اين مسائل ندارد، نمیتوانیم آنها را بر او جاري کنيم. نتیجه اینکه در هر مورد رشد براي کاري نباشد، نمیتوان مسئوليت آن کار را تحميل کرد؛ و در صورت شک نيز اصل عدم جواز است.
عمل به احتیاط در بین مراجع مشکوک الاعلمیه
آیا کسى که در میان مراجع کنونى، فقط درباره اعلمیت مثلاً سه نفر شک دارد، میتواند رساله هر سه نفر را بگیرد و بدون توجّه به نظر مراجع دیگر که احتمال اعلمیت آنها را نمیدهد، احتیاط کند؟
عمل به احتیاط درصورتیکه احتمال اعلمیت بین مراجع را نمیدهد اشکالی ندارد.
قضای اعمال انجامشده بر طبق مذهب اهل سنت
من در یک خانواده آذری به دنیا آمدهام ولی به علت اینکه خانواده من ملتزم به مسائل دینی نبودند لذا مسائل دینی خود را از اهل سنت یاد گرفتم و مدتی بر همان اساس عمل نمودم بعداً مذهب خود را شناختم و بر اساس مذهب شیعه عمل میکنم حال اعمالی را که مدتی بر اساس فقه اهل سنت انجام دادهام چگونه است آیا باید قضا بکنم؟
لازم نیست گذشته را قضا کنید.
لزوم تبعیت در احکام بر اساس فتاوای مرجع
ملاك و ميزان براى اعمال ما كيست؟ مرجع تقليدمان يا ديگر مراجع يا علما، عرفا، زهاد يا غير آنها؟
هر كس بايد اعمالش را بر اساس فتاواى مرجع تقليدش بجا آورد.
اگر شناخت اعلم ممکن نشود
اگر کسی نتواند مجتهد اعلم را با در نظر گرفتن شرایط تشخیص دهد تکلیفش چیست؟
هرگاه شناختن «اعلم» بهطورقطع ممكن نشود، احتياط واجب آن است از كسى تقليد كند، كه گمان به اعلم بودن او دارد
تبعیت پیرو مذهب شافعی مطابق فتاوای مذهب شیعه
با عنايت به اینکه مذهب شيعه و شافعى ازنظر اصولى بسيار به هم نزدیکاند و علماى عظام شيعه و اهل سنّت نيز بر اين موضوع واقفاند، اینجانب كه پيرو مذهب شافعى هستم در بسيارى از موارد از فتاواى حضرتعالی تقليد مىنمايم. آيا تقليد اینجانب صحيح است؟
تقليد شما اشكالى ندارد.
تبعیت از مجتهدی که دو عالم خبره شهادت بر اعلمیت او دادهاند
اگر دو عالم عادل خبره بگويند: «زيد اعلم است» و يك عالم عادل خبره بگويد: «عمرو اعلم است» و يك عالم عادل خبره ديگر بگويد: «بكر اعلم است» در اين صورت آيا حتماً بايد از زيد تقليد كرد، يا چون يك عالم عادل خبره گفته عمرو اعلم است و عالم عادل خبره ديگر بكر را اعلم مىداند، اینها رویهم میشوند دو عالم عادل خبره و درنتیجه بين نظر اين دو عالم عادل خبره و نظر دو عالم عادل خبرهاى كه زيد را اعلم مىدانند تعارض پيش مىآيد و شخص مخيّر است كه از هرکدام از اين سه نفر تقليد نمايد؟
از عالمى كه دو خبره بر اعلمیت او شهادت دادهاند تقليد مىكند.