مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر کسي مقصّر نباشد و مسامحه‌ای صورت نگرفته باشد زکات ساقط است (يعني هم اموال صاحب‌مال و هم اموال فقرا از بين رفته است).

شخص نيازمند می‌تواند مركب سوارى موردنیاز و همچنين خانه‌ای كه به آن احتياج دارد و سرمايه لازم براى کسب‌وکار را از زكات تهيّه كند و در اين قسمت بايد به آن مقدار كه براى نياز و حفظ آبروى او لازم است قناعت كند.

اگر مالك گاو و گوسفند و شتر و طلا و نقره در بين سال بالغ شود زكات بر او واجب نيست ولی در مورد گندم و جو و كشمش و خرما زكات در صورتى واجب است كه هنگام واجب شدن زكات صاحب آنها بالغ باشد.

کسر می‌شود، ضمناً اگر محصول بعد از تعلق زکات تلف شود، زکات را از محل پرداختی بیمه کسر می‌کنند.

ابتدا مخارج را کسر کنند؛ اگر باقیمانده به‌اندازه نصاب بود زکات را محاسبه کنند.

فقير حق ندارد زكات را به كمتر از مقدار آن صلح كند، يا چيزى را گران‌تر از قيمت آن به‌عنوان زكات بپذيرد، يا زكات را از مالك گرفته و به خودش ببخشد، حتى اگر كسى زكات زيادى بدهكار است و فقير شده و نمى‏تواند زكات را ادا كند بر ذمه او مى‏ماند، مانند بدهى‏هاى ديگرش و گرفتن و بخشيدن به او اشكال دارد.

زكات گندم و جو و خرما و كشمش وقتى واجب است كه به حدنصاب برسد و نصاب آن‌ها «288 من تبريز، 45 مثقال كمتر» است كه حدود «847 كيلوگرم» برآورد شده (كمى كمتر از سه‏ خروار).

پرداخت مبلغی جدای از مبلغ فطریه مانعی ندارد و می‌تواند به نیت صدقه مستحب یا انفاق باشد.

برای این‌که مقدار زکات غلات مشخص شود باید نوع آبیاری محصولات را ملاحظه نمود، بنابراین: الف: مقدار زكات گندم و جو و خرما و انگور درصورتی‌که از آب باران، يا قنات و نهر و سد و يا رطوبت زمين مشروب شود، یک‌دهم است. ب: مقدار زكات گندم و جو و خرما و انگور درصورتی‌که با آب چاه‌های‏ عميق و نيمه عميق و کم‌عمق، يا به‌وسیله دلو و دست و حيوان از چاه يا رودخانه آب بكشد و آن را آبیاری سازد زكات آن‌یک بيستم است. ج: اگر زراعتى با هر دو نوع مذکور آبيارى شود درحالی‌که زمین نیازی به آبیاری نوع دیگر نداشته یا اینکه آبیاری نوع دیگر به‌قدری كم باشد كه به‌حساب نيايد یا اصلاً اين كار تأثیری در محصول نداشته باشد بايد مطابق آن‏كه غالباً آبیاری شده زكات بدهد، ولى اگر از هر دو به مقدار قابل‌توجهی آبیاری شده است، مثلاً نصف يا ثلث مدّت با آب باران و بقيّه با آب چاه مشروب شده، بايد زكات آن را نيمى به‌حساب یک‌دهم و نيمى به‌حساب یک‌بیستم بدهد.

شخص فقير می‌تواند براى رفتن به حج و زيارت و مانند آن، زكات بگيرد، ولى اگر به مقدار خرج سالش زكات گرفته باشد گرفتن زكات براى زيارت و مانند آن اشكال دارد.

مقدار زکات آن‌یک‌دهم است، مشروط بر این‌که آب را با پمپ و مانند آن از رودخانه نکشند؛ و إلاّ مقدار زکات یک‌بیستم می‌باشد.

درصورتی‌که هرکدام از آن‌ها هرچند به صورتی تخمینی به حدنصاب رسیده باشد باید زکاتش پرداخت شود.