مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند فقط چهار ركعت نماز خوانده، ولى نداند به نيّت ظهر بوده يا عصر بايد چهار ركعت نماز قضا به نيّت ما فى الذّمّه (يعنى نمازى كه بر او واجب است) خواه ظهر يا عصر به‌جا آورد، امّا اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشا بداند يكى از آن دونماز را به‌جا آورده ولى نداند مغرب بوده ‏يا عشا باید هم نماز مغرب‏ را قضا كند و هم عشا را.

احتياط واجب آن است که شخصي که از ميت نيابت می‌کند کسي باشد که در انجام اجزاء و شرايط نماز معذور نباشد، مثلاً کسي که نشسته نماز می‌خواند نايب نشود، اما كسى كه با تيمّم يا جبيره نماز می‌خواند می‌تواند نيابت كند.

کسي که می‌تواند، بايد نمازهاي قضا را نيز ايستاده بخواند. البته اگر تعداد نمازهاي قضا، به‌اندازه‌ای زياد است که حتي اگر به‌صورت تدريجي نيز بخواند، توان ايستادن ندارد، می‌تواند آن مقدار را که مشقت دارد، نشسته بخواند.

خواندن نماز قضا در این حالت مانعی ندارد، البته اگر امید بهبودی دارد احتیاط است صبر نماید و بعد از بهبودی بخواند.

نماز قضا اولویت دارد و امید است ثواب آن بجای نمازهای نافله محسوب شود.

نماز دوّم مأموم اشکال دارد مگر اینکه احتمال دهد در نماز اوّلش خللى بوده یا قصد نماز قضا براى خودش یا شخص میتی نماید.

اگر نماز قضا قطعى باشد می‌تواند خواه نماز قضاى قطعى خودش باشد یا دیگرى.

مانعی ندارد.

این کار لازم نیست.

مأموم می‌تواند نماز قضاى خود را به نماز اداى امام، اقتدا کند، هرچند قضاى دیگر نمازهاى یومیّه باشد، مثلاً امام جماعت نماز ظهر را می‌خواند و او قضاى نماز صبح را. ولى احتياط مستحب اين است كه هر دو يك نماز را بخوانند، مثلاً نماز قضاى ظهر را با نماز ظهر بخواند و نماز قضاى عصر را با نماز عصر.

درصورتی‌که توانایی ندارید نمازهای پدر را ایستاده و یا روی زمین بخوانید مانعی ندارد.

كسى كه چند نماز از او قضا شده و شماره آن‌ها را نمی‌داند، مثلاً نمى‏داند دونماز بوده يا سه نماز، كافى است مقدار كمتر را بخواند (البته اگر هیچ احتمالی نمی‌دهد آن مقدار که یقین دارد را بخواند و در مورد مشکوک وظیفه‌ای ندارد) امّا اگر قبلاً شماره آن‌ها را مى‏دانسته، ولى به‌واسطه سهل‌انگاری فراموش كرده، احتياط واجب‏ آن است كه مقدار بيشتر را بخواند، ولی اگر اتفاقاً فراموش کرده است اگر مقدار کمتر را بخواند کفایت می‌کند.