حلق برای حج اولی
کسی که برای اولین بار به حج می‌رود، آیا لازم است سرخود را بتراشد؟
براى كسانى كه دفعه اوّل حج آن‌هاست، احتياط مستحب تراشيدن است و براى دفعات بعد در ميان اين دو كار مخيّر هستند.
تجدید کردن احرام به نیت عمره دیگر
هرگاه پس از نيّت عمره و بستن احرام، مجدداً براى عمره ديگرى محرم شود؛ مثلاً به نيّت عمره مفرده محرم شده، سپس قصد عمره تمتّع كند و تلبيه بگويد. كدام عمره صحيح است؟
اگر در ابتدا نيّت كرده و تلبيه گفته، احرام محقق شده و تجديد آن معنى ندارد؛ و نمى‌تواند براى عمره ديگرى نيّت كند. بنابراين، احرام دوم باطل است، ولى مى‌تواند نيّت عمره خود را به عمره تمتّع برگرداند؛ به‌شرط این‌که عمره مفرده به سبب نذر و مانند آن بر او واجب نشده باشد.
عدم وجوب حج با بذل هزینه حج برای ناتوان از سفر حج
کسی که توانایی سفر حج را ندارد، اگر مخارج حج به او بخشیده شود، آیا حج بر او واجب می‌شود؟ و آیا لازم است نائب بگیرد؟
كسى كه توانايى سفر حج ندارد و اميدى به توانایی‌اش در آينده نيز نمى‌باشد، علاوه بر اين، ازنظر مالى نيز مستطيع نيست، اگر شخصى نفقه حج او را بدهد، حج بر او واجب نمى‌شود تا شخصى را نايب كند كه از طرف او به حج برود، همچنين است اگر شخصى او را ميهمان كند.
قربانی کردن گوسفندی که پول آن پرداخت‌نشده
شخصى ده رأس گوسفند براى خود و نُه نفر ديگر خريده و قربانی كرده است. پس از انجام كار، يقين مى‌كند كه فقط پول نُه گوسفند را پرداخته، وظيفه‌اش نسبت به پول گوسفند ديگر چيست؟ اگر صاحب گوسفند را نيابد چه كند؟ و معيار در پرداخت قيمت آن گوسفند در ايران، ارز كدام كشور است؟
هرگاه اميدى به يافتن صاحبش نداشته باشد، پول آن را از طرف صاحب اصلى به فقيرى صدقه مى‌دهد و معيار ريال عربستان و قیمت ارز آزاد است.
اختصاص حکم سه روز روزه مستحبی مدینه به مسافر
آيا استحباب سه روز روزه مستحبى در مدينه منوّره براى برآمدن حاجت اختصاص به مسافر دارد يا براى اهل مدينه و کسانی كه قصد عشره دارند نيز مستحب است؟
اين حكم مخصوص مسافر است، ولى ديگران بر اساس قانون اوّلى هرروزى بخواهند مى‌توانند به‌قصد حاجت روزه‌بگیرند.
سود سپرده حج و عمره
آیا سودی که به سپرده‌های حج یا عمره می‌پردازند حلال است؟ و آیا خمس به آن سود تعلق می‌گیرد؟
با توجّه به اينكه قراردادى بين مردم و سازمان حج در مورد سود منعقد نشده و آن‌ها با ميل خود آن را می‌پردازند اشكالى ندارد؛ و هرگاه سود را جزء هزينه حج به‌حساب آورند، خمس نيز به آن تعلّق نمی‌گیرد.
انجام اولین عمره به نیابت از دیگری
تکلیف کسی که به خاطر جهل به مسئله در اولین عمره خود به نیابت از پدرش اعمال را انجام داده چیست؟
عمره‌ای که برای پدرش انجام داده صحیح بوده ولی عمره‌ای به ذمه‌اش هست که هرگاه توانست باید آن را انجام دهد.
عدول از نیت عمره مفرده به عمره تمتع
اگر کسی نیت عمره مفرده کرده، آیا می‌تواند به عمره تمتع عدول کند؟
اگر نيّت عمره مفرده كند و سپس بخواهد آن را عمره تمتّع قرار دهد حج او اشكال پيدا مى‌كند، ولى چنانچه عمره مفرده در ماه‌های حج (شوّال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) واقع‌شده باشد و حج مستحبى باشد مى‌تواند آن را عمره تمتّع قرار دهد، همچنین اگر بدون توجه، نيت عمره مفرده كرده (چنانچه در ماه‌های حج باشد) مى‌تواند به عمره تمتع عدول كند.
محرمات احرام
مسائل مبتلا به محرمات احرام کدامند؟
8. استفاده از ماشین‌های سرپوشيده در حال احرام در شب‌ها، يا بين‌الطّلوعين، يا روزهاى کاملاً ابرى، كه سايبان تأثيرى براى حفظ از آفتاب و باران ندارد، جايز است، همچنان‌که سوار ماشين سرپوشیده شدن در حال احرام در داخل شهر مکه مانعى ندارد (خواه در روز باشد، يا در شب)، ولى بهتر است در آن قسمت كه از حرم بيرون است (يعنى آن‌طرف كه از مسجد تنعيم فراتر مى‌رود) احتياط كند، امّا با توجّه به این‌که قسمت‌های بعد از تنعيم هم جزء شهر مکه است، احتياط مذكور واجب نيست. 9. اگر بدون اختيار چشم مُحرم به آينه بيفتد، اشكالى ندارد و بهتر است كه در ايّام احرام حج يا عمره، در اتاق‌هایی كه افراد مُحرم سكونت دارند و همچنين در مسير رفت‌وآمد آن‌ها، مانند داخل آسانسورها، روى آينه‌ها چيزى بيندازند، كه نگاه غير اختيارى نيز به آن نيفتد. 10. احتياط واجب آن است كه مُحرم حشرات (مانند پشه، زنبور، مگس، ملخ و امثال آن را) نكشد؛ چه روى بدن يا لباس او باشد، يا جاى ديگر و نيز هيچ جنبنده‌اى را به قتل نرساند، مگر این‌که مايه آزار او شود، يا حيوان موذى و خطرناكى باشد؛ (مانند مار و عقرب)؛ و اگر عمداً آن‌ها را بکشد کفّاره دارد و کفّاره آن مقدارى غذا است؛ (مثلاً يك نان به فقير بدهد)، بنابراين بايد موقع راه رفتن مواظب ملخ‌ها و مورچه‌ها و مانند آن باشد.11. رنگ كردن مو و امثال آن اشكالى ندارد مشروط بر اينكه قصدش زينت در حال حج نباشد.12. ژل ضدعفونی اگر معطّر نباشد مانعى ندارد.13. پوشیدن دستكش برای زنی که محرم است جايز نيست، هرچند دوخته نباشد. همچنین استفاده از دستكش شفاف براى زنان مُحرم، اشكال دارد، ولى كفّاره ندارد.
شرایط حیوان قربانی
حیوان قربانی در مناسک حج باید چه شرایطی داشته باشد؟
حيوانى كه براى قربانى انتخاب مى‌شود بايد شرايط زير را داشته باشد:1. شتر قربانى حداقل پنج سال تمام و گاو دو سال تمام و گوسفند يك سال تمام داشته باشد؛ بنا بر احتياط واجب. 2. چشم آن سالم باشد.3. گوش آن بريده نباشد.4. دست‌وپاى آن لنگ نباشد؛ (البتّه لنگى مختصر عيب ندارد).5. شاخ درونى آن شكسته نباشد؛ امّا اگر شاخ بيرونى شكسته باشد ضررى ندارد.6. احتياط واجب آن است كه خيلى پير نباشد.7. قربانى بايد سالم باشد، بنابراين حيوان مريض (حتّى مثل كچلى بنا بر احتياط) كافى نيست.8. حيوان لاغر نباشد و همين اندازه كه مردم بگويند لاغر نيست كافى است، بلكه اگر در ظاهر لاغر است، ولى بر كليه‌هاى آن مقدارى چربى وجود داشته باشد كافى است.9. حيوانِ خصى و اخته شده (حيوانى كه تخم آن را كشيده باشند) براى قربانى جايز نيست؛ ولى اگر آن را كوبيده، يا رگ آن را از كار انداخته باشند، اشكالى ندارد.10. احتياط آن است كه در اصل خلقت نيز بى بيضه نباشد.
احرام
مسائل مبتلا به احرام کدامند؟
5. احرام بستن از تمام آنچه امروز جزء مسجد شجره است جايز مى‌باشد، حتّى از كنار مسجد شجره نيز مى‌توان احرام بست. همچنين تمام آنچه امروز جزء مسجدالحرام و مسجدالنبی شده حكم آن را دارد.6. ميقات براى احرام حج تمتّع مکه است و از هر جاى مکه باشد كافى است و فرقى ميان مکه قديم و جديد نيست؛ حتّى از محلاتی از مکه كه امروز به‌طرف منى گسترش‌یافته مى‌توان احرام بست؛ امّا احتياط واجب آن است كه از نقاطى از شهر مکه كه از مسجد تنعيم دورتر، است يعنى از محدوده حرم بيرون مى‌باشد، احرام نبندد؛ و بهتر از همه‌جا مسجدالحرام است.7. چهار لبّيك واجب است و لبّيك پنجم واجب نيست، ولى چنانچه بگويد ضررى به احرام نمى‌زند.
