مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

كسى كه شغلش رانندگى داخل شهر است اگر اتفاقاً به سفر خارج از شهر برود و هشت فرسخ و بيشتر باشد نمازش شكسته است، امّا كسى كه هم رانندگى داخل شهر می‌کند و هم راننده بيابانى است وقتى به خارج شهر می‌رود نماز را بايد تمام بخواند.

نماز او کامل است و اگر ماه رمضان است بايد روزه بگيرد ولي در سفر اول بنا پراحتیاط مستحب، دو سه روز اوّل نماز را جمع بخواند. ضمناً چنانچه ده روز بين سفرهاي او فاصله بيفتد، در سفر اول نمازش شکسته است.

كسى كه شغلش مسافرت است اگر براى كار ديگرى غير از شغل خود (مثلاً براى حج يا زيارت يا مقصد ديگرى) مسافرت كند، بايد مانند ساير مسافران نماز را شكسته بخواند، ولى اگر راننده‏اى اتومبيل خود را برای زيارت كرايه دهد و در ضمن خودش هم زيارت كند بايد نماز را تمام بخواند.

درصورتی‌که قصد رفتن به مسافت نداشته‌اند نماز و روزه آن‌ها کامل است مشروط بر اینکه برگشتن آن‌ها به‌اندازه مسافت نباشد یا قبل از ظهر بازگردند.

راننده‌ها، خلبان‌ها، کشتیبان‌ها و ساربان‌ها و مانند آن‌ها كه سفر شغل آن‌ها است بايد نماز را تمام بخوانند. ضمناً این نکته قابل‌ذکر است: هرچند علی‌الظاهر افراد مختلف‌اند: گروه اوّل: شغله السّفر مانند راننده، گروه دوم: شغله فی السّفر مانند پیله‌ور که در روایات به آن اشاره‌شده است «التاجر الذی یدور فی تجارته» و به تعبیر امروزی تاجری که برای تجارت نیاز به سفر دارد و گروه سوم: غیرازاین افراد که مسافرتشان برای امور دیگری است؛ ولیکن به فتوای ما هیچ‌کدام از آن‌ها باهم فرقی ندارند و معیار کثیرالسّفر است یعنی به‌قدری سفر کنند که برای آن‌ها مسافرت از حالت فوق‌العاده خارج شود و تبدیل به حالت عادی گردد.

كسى كه شغلش مسافرت نيست، ولى مسافرت مقدمه شغل اوست، مانند معلّم و كارگر و كارمندى كه خودش ساكن شهرى است و همه روز براى انجام كار به نقطه ديگرى می‌رود كه رفت‌وآمد او هشت فرسخ يا بيشتر است، بايد نماز را تمام بخواند و روزه را بگيرد.

اگر از اوّل بخواهد به محلی كه كمتر از هشت فرسخ است برود و در وسط راه يا پس از رسيدن به آن مقصد قصد كند مسافرت خود را ادامه دهد به‌طوری‌که مجموع مسافرت او هشت فرسخ باشد، چون از اوّل قصد نداشته بايد نماز را تمام بخواند، ولى اگر در اثنا، يا پس از رسيدن به مقصد قصد كند ازآنجا هشت فرسخ يا بيشتر برود، نماز او شكسته است.

نماز آن‌ها کامل است و اگر ماه رمضان است بايد روزه‌بگیرند؛ ولي در سفر اوّل بنا بر احتياط مستحب دو سه روز اوّل، نماز را به‌صورت شکسته ضميمه کنند.

كسى كه شغلش مسافرت نيست، ولى در شهر يا روستایى جنسى دارد كه براى حمل آن مسافرت‌های پی‌درپی می‌کند بايد نماز را شكسته بخواند، مگر اینکه کثرت سفر را داشته باشد.

مقدار مسافت را از راه‌های مختلف می‌توان دريافت نخست اين‏كه خودش اندازه‌گیری كرده و يقين حاصل كند، دوم اين‏كه در میان مردم معروف باشد، سوم اين‏كه شخص مورد اعتمادى خبر دهد.

در سفر اول که کمتر از ده روز باشد احتیاط مستحب جمع بین نماز شکسته و تمام است، ضمناً یک روز یا نه روز فرقی ندارد.

حکم دوم نص خاص دارد.