خرید جنس بدون مشاهده آن
آیا میتوان جنسی را که قصد خرید آن را داریم بدون دیدن معامله کرد؟
جنسى را كه با ديدن معامله مىكنند، مانند خانه و اتومبيل و بسيارى از انواع فرشها، معامله آن بدون مشاهده صحيح نيست.
جنسى را كه با ديدن معامله مىكنند، مانند خانه و اتومبيل و بسيارى از انواع فرشها، معامله آن بدون مشاهده صحيح نيست.
فروختن اجناس تقلّبى كه خريدار از وضع آن خبر ندارد موجب بطلان معامله میگردد مانند فروختن شير مخلوط با آب يا روغنى كه آن را با پيه يا چيز ديگرى مخلوط کردهاند که به اين عمل «غش» میگویند و يكى از گناهان كبيره است؛ از پيغمبر اكرم صلیالله عليه و آله نقلشده است كه فرمود: «كسى كه در معامله با مسلمانان غِش كند، يا به آنها ضرر برساند، يا تقلّب و حيله نمايد از ما نيست و هر كس با برادر مسلمانش غِش كند خداوند بركت را از روزى او مىبرد و راه معاش او را مىبندد و او را به خودش وامىگذارد.
درصورتیکه مشتری راضی نباشد این کار جایز نیست مگر اینکه قولا یا عملاً بگوید جعبه نیز به قیمت آن جنس فروخته میشود.
هرگاه جنس تقلّبى مانند روغنى را كه با چیزی غیر از روغن مخلوط كرده بفروشد، چنانچه آن را معيّن كرده، مثلاً بگويد اين روغن را مىفروشم مشترى هر زمان متوجّه شد مىتواند معامله را فسخ كند، ولى اگر آن را معيّن نكند، بلكه بگويد فلان مقدار روغن را مىفروشم امّا هنگام تحويل دادن جنس تقلّبى تحويل دهد، مشترى مىتواند آن را پس بدهد و جنس سالم بگيرد.
هرگاه جنسى را در شهرى با وزن يا پيمانه معامله مىكنند و در شهر ديگر با شماره يا مشاهده، بايد در هرکدام طبق عرف آن محل رفتار نمايند.
خریدوفروش محصولاتی مانند خيار و بادنجان و انواع سبزیها و مانند آنکه سالى چند مرتبه چيده میشود درصورتیکه ظاهر و نمايان شده باشد اشكال ندارد، ولى بايد معيّن كنند كه مشترى در سال چند دفعه آن را میچیند.
چنانچه پول، در مقابل مقدار معلوم باشد اشکالی ندارد.
خریدوفروش خوشه گندم و جو بعدازآنكه دانه آن بستهشده است اشكال ندارد، امّا فروختن آن به گندم و جو مشكل است، همچنين خود زراعت را مىتوان قبل از ظاهر شدن خوشهها خريدارى كرد، خواه شرط كند باقى بماند تا برسد، يا فقط از علف آن استفاده كند.
خریدوفروش محصولاتی مانند خرمايى كه زرد يا سرخشده، يا میوهای كه گل آن ريخته و دانه آن بسته، بهطوریکه معمولاً از آفت گذشته باشد صحيح است و همچنين فروختن غوره بر درخت اشكال ندارد، البتّه مقدار آنها بايد بهوسیله تخمين كارشناس معلوم شود.
هرگاه قصّاب گوشت ماده را به اسم گوشت نر بفروشد چنانچه آن گوشت را معيّن كرده و گفته است اين گوشت نر را مىفروشم مشترى مىتواند معامله را فسخ كند و اگر معيّن نكرده مشترى حق دارد آن را برگرداند و گوشت نر بگيرد.
معامله هنگامی شرعاً انجام میگیرد که ثمن و مثمن، هر دو مشخص باشند.
هرگاه مشترى به پارچهفروش بگويد: پارچهای مىخواهم كه رنگ آن ثابت باشد و او پارچهای بدهد كه رنگ آن ثابت نيست، مشترى مىتواند معامله را فسخ كند.