ربای در معاملات معاوضی
اگر کسی مثلاً ده کیلو گندم امسال به کسی بدهد و سال آینده ده کیلو برنج در قبال ده کیلو گندم سال قبل بگیرد چه حکمی دارد؟
چنانچه قیمت آنها مساوی نباشد جایز نیست.
چنانچه قیمت آنها مساوی نباشد جایز نیست.
گرفتن ربا از شرکتهای خارجی اشکالی ندارد ولی سود شرکتهای زنجیره ای مانند گلدکوئیست حرام است.
جو و گندم در ربا يك جنس حساب مىشود، بنابراين نمىتوان ده كيلو گندم را با دوازده کیلو جو يا بالعكس معامله كرد، حتّى اگر ده كيلو جو بخرد كه در مقابل آن هنگام خرمن ده كيلو گندم بدهد آن نيز حرام است، زيرا جو را نقد گرفته و بعد از مدّتى گندم را مىدهد و اين مانند آن است كه زيادى گرفته باشد
اگر به نیت عددی باهم معاوضه کنند در فرض سؤال ربا نیست.
در مورد گندم درهرصورت ربا محسوب میشود خواه قیمت مساوی باشد یا نباشد.
اگر در عرف محل در مورد اینگونه خریدوفروش برحسب معامله عددی است، این معامله صحیح است.
معامله با او اشکالی ندارد ولی امربهمعروف و نهی از منکر را فراموش نکنید. مگر اینکه بدانید از پول رباخواری در آن معامله وجود دارد.
اگر منظور مبادله ارزهاى مختلف باهم باشد، اشکالى ندارد و اگر منظور معامله نوع واحد پول بوده باشد که مثلاً اسکناس ایرانى را با اهمان مبادله کنند چنانچه اسکناسها باهم در عرف بازار متفاوت باشد مثل اینکه اسکناسهای درشت را گاه بهتر از اسکناسهای کوچک میپسندند همانطور که براى مسافران مرغوبتر است در اینجا نیز میتواند بهصورت یک کالا و تابع عرضه و تقاضا باشد (البتّه با تفاوت کمى که در اینگونه موارد در میان عقلا ملحوظ است) صورت سوّمى نیز دارد و آن اینکه بخواهند براى فرار از ربا مقدارى از اسکناس نقد را با مقدار بیشترى بهصورت نسیه و مدتدار بفروشند بیآنکه تفاوت اسکناسها موردنظر باشد این نوع معامله اشکال دارد و درواقع همان وام توأم با رباست که نام بیع بر آن نهاده شده است.