مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر با عین آن پول خریده است مالک نمی‌شود.

هرگاه در معامله یک نوع جنس که يكى از آن دو جنس، معيوب و ديگرى سالم، يا يكى مرغوب و ديگرى نامرغوب باشد، يا به خاطر جهات ديگر تفاوت قيمت داشته باشد، مثل‏ اين‏كه ده كيلو گندم مرغوب يا سالم را بدهد، و پانزده كيلو نامرغوب يا ناسالم را بگيرد آن‌هم ربا و حرام است؛ بنابراين، اگر طلاى ساخته را بدهد و بيشتر از آن طلاى نساخته بگيرد، يا مس ساخته را بدهد و بيشتر از آن مس‌های شكسته را بگيرد، يا برنج درجه‌یک بدهد و بيشتر از آن درجه‌دو و سه بگيرد همه ربا و حرام است.

در معامله یک نوع جنس، هرگاه كسى كه مقدار كمتر را مى‏دهد جنس ديگرى به آن اضافه كند مثلاً ده كيلو گندم به‌اضافه يك متر پارچه را به پانزده كيلو گندم بفروشد اشكال ندارد، همچنين اگر به هر دو طرف چيز ديگرى اضافه كنند. ولى حیله‌های ربا كه قصد جدی در آن نيست، مثل آنچه در ميان بعضى معمول است كه وامى را به كسى مى‏دهند و بعد سود آن را كه مبلغ هنگفتى است با يك سير نبات مصالحه مى‏كنند باطل و بى‏اساس است و مبلغ اضافى ربا محسوب مى‏شود.

اگر در عرف محل در مورد این‌گونه خریدوفروش برحسب معامله عددی است، این معامله صحیح است.

در مورد گندم درهرصورت ربا محسوب می‌‌شود خواه قیمت مساوی باشد یا نباشد.

معامله صحیح نیست.

چنانچه قیمت آن‌ها مساوی نباشد جایز نیست.

هرگاه منظور همان است که مشتری آن را به شخص سوم می‌‌فروشد اشکالی ندارد و منظور حضرت امام (ره) این است که معامله بر اساس ربا جدی نیست بنابراین معامله صحیح نیست.

در معامله یک نوع جنس در بعضی موارد جنس‌هایی كه در بعضى از شهرها با وزن يا پيمانه فروخته مى‏شود ولی در بعضى از شهرها با شماره (مانند تخم‌مرغ كه امروز در بعضى از مناطق با وزن و در بعضى با شماره مى‏فروشند) هرگاه در شهرى كه با وزن يا پيمانه مى‏فروشند زيادتر بگيرند ربا و حرام است و در شهر ديگر اشكال ندارد.

اگر هر دو معامله جدی باشد مانعی ندارد.

اشکال دارد.

این کار خالی از اشکال نیست ولی می تواند یک کیسه آرد را به صورت مستقل بفروشد سپس با پول آن به هر مقدار نان می خواهد بخرد به قیمت خودش‌