مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

وقوف در مشعر داراى دو قسم است: 1. وقوف اختيارى 2. وقوف اضطرارى.«وقوف اختيارى مشعر» از طلوع صبح روز عيد تا طلوع آفتاب است.«وقوف اضطرارى مشعر» از طلوع آفتاب تا ظهر روز عيد است.البتّه «مشعر» وقوف اضطرارى ديگرى نيز دارد، كه مربوط به زنان و افراد ضعيف و بيمار است و آن، مقداری از شب عيد مى‌باشد كه در انجام‌ توقّف كوتاهى نموده، سپس ازآنجا به منى كوچ مى‌كنند.

وقوف در عرفات داراى دو قسم است: 1. وقوف اختيارى 2. وقوف اضطرارى.«وقوف اختيارى عرفات» از حدود ظهر تا غروب آفتاب است.«وقوف اضطرارى عرفات» مقدارى ـ هرچند كم ـ از شب عيد است.

كسى كه وقوف اختيارى عرفه و اضطرارى شب مشعر را درك كند (يعنى از ظهر روز نهم تا غروب در عرفات بوده و شب دهم در مشعر وقوف كرده و قبل از طلوع صبح به منى رفته است) درصورتی‌که وقوف اختيارى مشعر را به سبب عذرى ترك كرده، حجش صحيح و اگر عمدى بوده بنا بر احتياط واجب باطل است.

كسى كه فقط «وقوف اختيارى عرفه» را درك كرده (يعنى بعدازظهرروز نهم تا غروب در عرفات بوده، امّا نتوانسته در مشعر حتّى قبل از ظهر روز عيد مقدارى وقوف كند) حج او نيز صحيح است.

كسى كه هر دو وقوف به عرفات و مشعر را، در وقت اختيارى انجام دهد (يعنى از ظهر تا غروب روز عرفه در عرفات و از طلوع فجر تا طلوع آفتاب در مشعرالحرام باشد) مسلماً حج او صحيح است.

كسى كه تنها «وقوف اختيارى مشعر» را درك كرده (يعنى مطلقاً به عرفات نرسيده، امّا در مشعرالحرام از طلوع صبح تا طلوع آفتاب توقّف كرده) حج او نيز صحيح است.البته چنين شخصى اگر عمداً وقوف اختيارى عرفات را ترك كرده باشد، حجش باطل است.

كسى كه وقوف اضطرارى عرفه و اضطرارى شبانه مشعر را درك كند (يعنى قسمتى از شب دهم را در عرفات و قسمتى ديگر را در مشعر وقوف كرده و قبل از طلوع صبح به منى رفته) درصورتی‌که عذر داشته و وقوف اختيارى عرفه را از روى عمد ترك نكرده باشد، حج او صحيح است؛ امّا اگر عذر نداشته و عمداً وقوف اختيارى عرفه را ترك كرده، حجش باطل است و چنانچه وقوف اختيارى مشعر (وقوف بين الطلوعين) را عمداً ترك كرده باشد حج او صحيح است، ولى يك گوسفند كفّاره دارد و اگر از روى جهل وقوف عرفه را ترك كرده باشد، حج او بنا بر احتياط واجب باطل است.

كسى كه «وقوف اضطرارى عرفات» را در شب عید و «وقوف اضطرارى مشعر» را در پيش از ظهر عيد درك نموده، حج او نيز صحيح مى‌باشد.البته چنين شخصى اگر وقوف عرفات يا وقوف مشعر را به‌کلی و از روى عمد ترك كند، حج او باطل است.

كسى كه هیچ‌یک از وقوف‌های اختيارى و اضطرارى را، نه در مشعر و نه در عرفات، درك نكند، حج او باطل است و بايد نيّت «عمره مفرده» كند؛ يعنى با همان احرامى كه دارد طواف و نماز طواف وسعى را انجام داده و تقصير كند (و احتیاطاً طواف نساء و نماز آن را نيز بجا آورد) و از احرام خارج شود؛ و در سال آينده بايد حج تمتّع را اعاده كند. البته چنين شخصى اگر قربانى‌اش را همراه آورده، احتیاطاً ذبح كند.ضمناً اگر درك نكردن وقوف‌های اختيارى و اضطرارى از روى تقصير و كوتاهى بوده، حج بر او مستقر مى‌شود و بايد سال بعد انجام دهد؛ چه داراى شرايط آن باشد، يا نباشد.

كسى كه فقط وقوف اضطرارى عرفات را درك كند، حج او باطل است همچنین كسى كه فقط «وقوف اضطرارى روز مشعر» را درك كرده (يعنى تنها توانسته خود را پيش از ظهر روز عيد به مشعرالحرام برساند) حج چنين شخصى باطل‌شده و در هر دو صورت بايد نيّت عمره مفرده كند و بعد از انجام‌ اعمال عمره مفرده از احرام بيرون آيد و در سال آينده بايد حج تمتّع را اعاده كند.

كسى كه فقط وقوف اضطرارى شبانه مشعر را درك كند (يعنى شب دهم به مشعرالحرام رسيده و قبل از طلوع صبح به منى كوچ كرده است) اگر وقوف عرفات را عمداً ترك كرده باشد حج او باطل و اگر از روى عمد نباشد، بلكه به سبب عذر باشد، در اين صورت نيز حج او اشكال دارد.

درك وقوف اختيارى عرفه براى صحت حج او كافى است. پس اگر به هوش آيد بقيّه اعمال را بجا مى‌آورد و اگر نتواند بجا آورد نايب مى‌گيرد، به‌شرط آن‌که وقت اعمال باقى باشد. در غير اين صورت، صحت حج او مشكل است و براى خروج از احرام احتیاطاً عمره مفرده بجا مى‌آورد.