مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه كسى ملكى را با دادن سرقفلى به صاحب آن براى مدّتى اجاره كند مادام كه وقت اجاره او تمام نشده است مى‏تواند ملك را به ديگرى باهمان مبلغ اجاره دهد، ولى حقّ سرقفلى را به هر مقدارى كه با يكديگر توافق كنند مى‏تواند بگيرد و موافقت صاحب‌ملک نيز در انتقال اجاره شرط است، مگر اين‏كه از اوّل، اين حق به مستأجر واگذارشده باشد.

كسى كه ملكى را اجاره كرده و سرقفلى نپرداخته هنگامى‏كه مدّت اجاره به سررسید حق ندارد بدون اذن صاحب‌ملک در آنجا اقامت كند و اگر آن را تخليه نكند غاصب و ضامن ملك و ضامن مثل مال‌الاجاره است، خواه اجاره اوّل كوتاه باشد يا طولانى و خواه در مدّت اجاره ارزش ملك بالا رفته باشد يا نه و اگر كسى ملك را از چنين شخصى اجاره كند اجاره‏اش صحيح نيست، مگر اين‏كه صاحب‌ملک رضايت دهد.

هرگاه مدّت اجاره ملكى كه سرقفلى آن گرفته‌شده تمام شود مالك موظّف است آن را به همان مستأجر يا شخص ديگرى كه او موافقت كند اجاره دهد و مقدار مال‌الاجاره به قيمت عادلانه روز با نظر كارشناس مورداطمینان خواهد بود.

صاحب‌ملک مى‏تواند ملك خود را به ديگرى اجاره‏ دهد و علاوه بر مال‌الاجاره از او سرقفلى بگيرد، در اين صورت ملكى را كه اجاره‏ داده نمى‏تواند به ديگرى اجاره‏ دهد، هرچند مدّت اجاره‏ تمام‌شده باشد، ولى اگر مستأجر اوّل كه‏ سرقفلى پرداخته موافقت كند مى‏تواند به ديگرى اجاره دهد، مستأجر اوّل نيز حق دارد سرقفلى آن ملك را به ديگرى واگذار كند، خواه به قيمتى بيشتر يا كمتر باشد.

اين کار جايز نيست، مگر اينکه هنگام وقف آن اشياء، چنين چيزي شرط شده باشد يا اين کار در محل متعارف بوده باشد که وسایل مسجد وقف عام است و واقف بر اساس عرف محل وقف کرده باشد.

مانعی ندارد.

درصورتی‌که مدّت به‌اندازه‌ای باشد که آثار آخرین میت دفن شده به‌کلی محو گردد، یا اینکه مالک بعد از پایان مدّت، ملزم به تصرفاتی شود که سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.

اجاره بدون تعیین قیمت و مدت باطل است بهترین راه آن است که آنها را طبق نظر کارشناس برای مدت سه سال به مبلغ معین اجاره دهند و بعد از پایان سه سال باز طبق نظر کارشناس برای مدت سه سال دیگر تجدید اجاره کنند.

چنانچه اجاره فقط براى زراعت بوده، حفر چاه و برداشت آب احتياج به اجاره ديگرى دارد. مگر اینکه در عرف محل اجاره زمين، همراه با اجاره حفر چاه و برداشت آب باشد.

چنانچه منزل براى سكونت امام جماعت مسجد ساخته‌شده، اجاره آن جایز نيست؛ مگر آنکه امام جماعت از آن استفاده نكند و بلا مصرف بماند؛ در اين صورت مى‏ توان آن را اجاره داد و مال‌الاجاره آن را صرف نيازهاى مسجد كرد و اگر امام جماعت ناچار است در جاى ديگرى خانه اجاره كند، مى‏ توان مال‌الاجاره آن خانه را از اين وجه پرداخت كرد؛ ولى درصورتی‌که منزل ملكى داشته باشد، مال‌الاجاره به او تعلّق نمى‏گيرد.

اجاره‌های بلندمدت برخلاف مصلحت وقف است و جايز نيست، بايد چند سال به چند سال تجديد شود و استفاده از آن براى مسجد و مصلّى و حسینیه مانعى ندارد؛ هرچند احكام مسجد بر آنها جاری نمی‌شود.

اگر ممكن است از متولی و در صورت نبودن متولی، از حاكم شرع زمين را براى ساختن مسجد اجاره‏ كنند و عدّه‏اى از معتمدين محل پاى اين سند را امضا نمايند كه فراموش نشود و هرساله مال‌الاجاره آن را صرف مجالس عزادارى سيّد الشّهداء (علیه‌السلام) بنمايند و مدّت اجاره‏ نيز مشخص و محدود باشد كه بعد از پايان مدّت، مجدداً اجاره‏ كنند.