مساله اي که حکم آن را نمي داند
مسأله 13ـ اگر مسأله اى پيش آيد که حکم آن را نمى داند مى تواند عمل به احتياط نمايد، يا اگر وقت آن نمى گذرد صبر کند تا دسترسى به مجتهد پيدا کند، و اگر دسترسى ندارد يک طرف را که بيشتر احتمال صحّت مى دهد انجام مى دهد و بعداً سؤال مى کند، اگر مطابق فتواى مجتهد بود صحيح است وگرنه بايد اعاده کند.
تقارن تبعیض در تقلید و بقاء بر میت
مرجع بنده تبعیض در تقلید را خلاف احتیاط میداند و از مجتهدی که جایز میدانست تقلید نموده و در مسئله تقلید از میت از سومی تقلید کردم و میت تقلید از اعلم را واجب نمیداند و بنده در مسئله تبعیض از دومی و تقلید از غیر اعلم از آخری تقلید کردم و از تعدادی مجتهد تقلید کردم. آیا تمام تقلیدم صحیح است؟
هرگاه سومی اجازه میدهد که در مسائلی که حتی در حیات میت به فتوای او عملنکردهاید باقی بمانید عمل شما به فتاوای میت اشکالی ندارد ولی به عقیده ما احتیاط آن است که در فتاوایی که عملنکردهاید باقی نمانید.
شناخت اعلم
مجتهد اعلم را باید از چه راهی بشناسیم؟
«مجتهد» و «اعلم» را از سهراه مىتوان شناخت: اوّل: اينكه خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم: اينكه دو نفر عادل از اهل علم به او خبر دهند، بهشرط اينكه دو نفر عالم ديگر برخلاف گفته آنها شهادت ندهند. سوم: اينكه آنچنان در ميان اهل علم و محافل علمى مشهور باشد كه انسان يقين پيدا كند او اعلم است. اعلم کسی است که در استخراج احکام شرعی از ادلّه شرعیّه داناتر باشد.
پرداخت شهریه توسط مجتهدی غیر جامع الشرایط
شخصی که مجتهد جامع الشرایط نیست می تواند به طلاب شهریه بدهد؟
در صورتی که با اجازه مجتهد جامع الشرایط این کار را انجام دهد مانعی ندارد.
بازگشتن به تقلید از مرجع تقلید فوتشده بعد از عدول به زنده
شخصى پس از فوت مرجع تقلیدش از مجتهدى تقلید نموده، ولى قبل از عمل به فتواى آن مجتهد مجدداً از مرجع قبلى که فوت نموده تقلید کرده است، آیا عدول با توصیف فوقالذکر جایز میباشد؟ با در نظر گرفتن اینکه در بعضى از مسائل ازجمله در مسائل تقلید، مقلّد همین مجتهد زنده میباشد.
چنانچه مجتهد زنده اعلم بوده، عدولش صحیح و بازگشت از آن جایز نیست و اگر میّت اعلم بوده، میتواند در مسائلی که عمل کرده باقی بماند و تقلیدش از مجتهد زنده در موارد علم اجمالى یا تفصیلى به اختلاف جایز نبوده است.
مراتب بقاء بر میت
شخصى از مرجعى تقلید میکرده است، پس از فوت او با اجازه مرجع دوّم زنده به تقلید مرجع اوّل باقیمانده است، سپس مرجع دوّم از دنیا رفته است و اکنون از مرجع سوّم که زنده است تقلید میکند، اکنون آیا با اجازه مرجع زنده باید بر تقلید از مرجع اوّل باقى بماند یا مرجع دوّم؟
به تقلید مرجع اوّل باقى بماند.
منظور از ارتباط خاص بین احکام
در مورد مسئله 19 رساله توضيح المسائل (تقليد از دو مجتهد مساوى) در قسمتى از جواب يك استفتا فرمودهايد: «احكامى كه ارتباط خاصی با يكديگر دارند از مجتهد واحد تقليد كنيد» منظور از ارتباط خاص، چيست؟ آيا منظور تقسيمبندىهاى کلی مثل طهارت، نماز و روزه و مانند آن است؟
بهعنوانمثال در احكام سفر در مورد روزه از مجتهدى تقليد كند كه مىگويد روزه بگيرد و در نماز به فتواى مجتهدى عمل كند كه مىگويد شكسته بخواند.
رجوع به مجتهد دیگر در مسئله اعراض از وطن
در مسئله اعراض از وطن، در مواردی که مردم در وطن سابق، نماز خود را کامل میخواندهاند، آقا این اجازه را میدهند که در این مسئله به مرجع معروف دیگری مراجعه نمایند؟
درصورتیکه در این مسئله از ما تقلید نکردهاند، میتوانند به مجتهد دیگری رجوع نمایند.