مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

با توجه به آیه 41 سوره مبارکه انفال (...فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ‏...) که با حرف‌اضافه «لام» آمده است، دلالت بر ملکیت و مشارکت در عین می‌کند و لذا چنانچه خمس را نپردازد و درآمدی از سرمایه کسب کند باید خمس درآمد را نیز بپردازد. البته در زکات چنین دلیل روشنی نداریم ولی به فتوای ما زکات نیز به‌عین تعلّق می‌گیرد نه ذمّه؛ بنابراین تصرف در مالی که زکات به آن تعلق‌گرفته جایز نیست مگر با اجازه حاکم شرع، مانند دیگر اموال مشاع که تنها با رضایت همه شرکا می‌توان در آن تصرف کرد و تصرف هرکدام به‌تنهایی، هرچند به مقدار سهم خودش، بدون رضایت دیگرآنجایز نیست.

هم حق الله است و هم حق الناس.

اگر خمس و ساير وجوهات كفايت مخارج سادات را نكند و ناچار به گرفتن زكات باشند، مى‏توانند از غير سيّد زكات بگيرند، امّا احتياط واجب آن است كه فقط به مقدار مخارج روزانه بگيرند.

وام خمس ندارد مگر آن مقدار از وام كه اقساط آن پرداخت‌شده و معادل آن تا پايان سال خمسى موجود باشد.

کسانى که قبر یا کفن از قبل براى خود تهیّه می‌کنند چنانچه سال بر آن بگذرد خمس دارد.

چنانچه بازپس‌گیری آن پول برای شما به‌راحتی ممکن باشد و سال خمسی بر آن بگذرد هرزمانی که پول را به شما برگرداند باید خمس آن را بپردازید اما اگر بازپس‌گیری به‌راحتی امکان ندارد چنانچه از زمانی که پول را برگرداند تا سال خمسی بعدی چیزی از آن باقی‌مانده باشد خمس دارد.

لازم است به آن قناعت نكند.

درختانى را كه براى استفاده از چوبشان پرورش می‌دهند وقتى موقع فروش چوب آن‌ها رسيد بايد خمس آن را بدهند، هرچند نخواهند آن‌ها را بفروشند، ولى اگر موقع فروش آن‌ها نرسيده خمس ندارد هرچند سال‌ها بگذرد.

قطعاً اگر منبع پول مخمس نبوده درآمد آن نيز از ابتدا مشمول حكم خمس مى‏شود و مخمس نمودن آن الزامى است؛ و سود تابع اصل مال است. پس اگر اصل مال مخمّس نشده بود به اين معناست كه یک‌پنجم سود آن نيز از خمس اصل مال به‌دست‌آمده كه او حقى در اين خمس نداشته پس بايد اين خمس و به نسبت سود آن (كه یک‌پنجم كل سود است) را بپردازد.

یارانه‌ها در حکم هدیه هستند و اگر سال خمسى بر آن بگذرد، بنا بر احتياط واجب خمس دارد، ولی با توجه به هزینه‌های بالای زندگی قشرهای ضعیف و متوسط و برای رعایت حال افراد خمس آن را می‌بخشیم.

دیه خمس ندارد.

حقوق بازنشستگى و يا مبلغى كه به‌عنوان بازخريد كار داده می‌شود جزء درآمد همان سال محسوب مى‏گردد و اگر چيزى تا آخر سال از آن باقى نماند خمس ندارد، امّا اگر اضافه بماند خمس دارد.