مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

صنعتگر يا كارگرى كه درآمد او از مخارج سالش كمتر است می‌تواند كسرى مخارجش را از زكات بگيرد و لازم نيست ابزار كار يا سرمايه و ملك خود را به مصرف مخارج برساند.

كسى كه می‌تواند زكات را به مستحق برساند اگر كوتاهى كند و مال از بين برود ضامن است و بايد عوض آن را بدهد ولى اگر كوتاهى نكرده باشد چيزى بر او نيست.

چون نزاع بر سر اجراي حکم مستحب و اموال صبي است، ولايت فردي که پرداخت زکات را انکار می‌کند مقدّم می‌شود.

اگر جنسى را به ذمّه بخرد ولى بعد از معامله قيمت آن را از پولى كه خمس آن را نداده بپردازد معامله او صحيح و تصرفاتش در آن جنس جايزاست، ولى چون از پولى كه خمس در آن است به فروشنده داده به مقدار خمس آن پول به او مديون است و درصورتی‌که آن مقدار در دست فروشنده موجود باشد حاكم شرع همان را می‌گیرد و اگر از بين برود عوض آن را از خريدار يا فروشنده مطالبه می‌کند.

مستحب است زكات گوسفند و گاو و شتر را به نيازمندان آبرومند بدهند و نيز مستحب است در دادن زكات خويشاوندان را بر ديگران و اهل كمال و علم را بر غیر آنان و كسانى را كه اهل سؤال نيستند بر اهل سؤال مقدّم دارند.

فقير حق ندارد زكات را به كمتر از مقدار آن صلح كند، يا چيزى را گران‌تر از قيمت آن به‌عنوان زكات بپذيرد، يا زكات را از مالك گرفته و به خودش ببخشد، حتى اگر كسى زكات زيادى بدهكار است و فقير شده و نمى‏تواند زكات را ادا كند بر ذمه او مى‏ماند، مانند بدهى‏هاى ديگرش و گرفتن و بخشيدن به او اشكال دارد.

در مورد زکات فطره و کفارات و صدقه و رد مظالم جایز نیست مازاد بر مؤونه سال بگیرد؛ و هرگاه اضافه از نیاز بگیرد باید مقدار اضافه را به فقیر دیگری بدهد.

مستحب است در دادن زكات فطره خويشاوندان محتاج را بر ديگران مقدم دارد و بعد همسايگان نيازمند را و مستحب است اهل علم و فضل را اگر نيازى داشته باشند بر غير آن‌ها مقدم بشمرد.

می‌توانید با مراجعه به دفاتر و یا نمایندگان حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی (مدظله) خمس خود را محاسبه کنید و در صورت پرداخت وجه، قبض رسید ممهور به مهر معظم له را دریافت نمایید.

اگر با عين مالى كه براى زكات كنار گذاشته، براى خودش تجارت كند صحيح نيست، ولى اگر با اجازه حاكم شرع باشد صحيح است و منافع آن مال زكات است.

لازم نيست به فقير بگويند كه اين مال زكات است، بلكه مى‏توان زكات را به‌صورت هديه به او داد (البته به‌طوری‌که دروغ نشود) ولى درهرحال بايد قصد زكات كند.

هرگاه زراعتى را با آب چاه آبيارى كنند و در زمين مجاور آن زراعتى باشد كه از رطوبت آن زمين استفاده كند و محتاج به آبيارى نشود زكات زراعتى كه با آب چاه آبيارى شده، یک‌بیستم و زكات زراعتى كه مجاور آن است یک‌دهم مى‏باشد.