جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

ظاهر ادلّه شرع این است که دیه براى جبران‌همه این امور است و چیز اضافى لازم نیست ولى اگر مجنىٌّ علیه مجبور شود هزینه‌هایی براى رفع نقایصظاهرى متحمل شود که در عرف آن را ضرورى بدانند و این هزینه‌ها از دیه زیادتر باشد می‌تواند مقدار اضافى را نیز از جانى بگیرد، اضافه بر این اگر نقص زیبایى شدید باشد احتیاط دادن ارش است.

اگر به تقاضاى مراجعه‌کننده بوده باشد، کار حرامی صورت گرفته ولی دیه تعلّق نمی‌گیرد، در غیر این صورت علاوه بر امر حرام احتیاط این است که طبیب دیه کامله پرداخت کند.

در مواردى که در قانون شرع دیه براى آن تعیین نشده رجوع به ارش می‌شود و تعیین ارش بر اساس درصد ضایعه‌ای است که به تصدیق اهل خبره مورد اعتماد حاصل می‌شود.

چنانچه آن عضو به‌کلی از کار بیفتد، دیه شلل که 32 دیه عضو است دارد و اگر به‌طور کامل از کار نیفتد، به همان نسبت ازکارافتادگی از این دیه محاسبه می‌شود.

درصورتی‌که در عرف محل افت قیمت را نیز جبران می‌کنند به همان صورت عمل کند و الا واجب نیست و ظاهراً فعلاً در عرف افت قیمت را محاسبه نمی‌کنند مگر اینکه تفاوت قیمت سالم و معیوب بسیار زیاد باشد.

با توجّه به اینکه صدمات روانى قابل‌اندازه‌گیری نیست و نمی‌توان حدّ و حدود آن را معیّن کرد، بنابراین تعیین خسارت براى آن مشکل است و غالباً سبب دعوى می‌شود، همان چیزى که اسلام از آن به شدّت پرهیز دارد، البتّه در بعضى از موارد، مانند از دست دادن هوشیارى کامل (جنون) یا به مقدار کمتر که قابل‌اندازه‌گیری باشد، جبران خسارت آن در فقه اسلامى پیش‌بینی‌شده است.

نسبت به از بین رفتن قدرت مقاربت و بی‌اختیاری ادرار و بی‌اختیاری مدفوع، هرکدام یک دیه کامل تعلّق می‌گیرد و در مورد فلج پا و دست، با توجّه به اینکه شلل کامل 32 دیه را دارد، باید نسبت را بسنجند و دیه را تعیین کنند و در مورد شکستن یک‌مهره ارش دارد.

چنانچه مرگ مغزى سرانجام منتهى به مرگ قطعى شود یک دیه بیشتر ندارد که در میان کسانى که عامل آن بوده‌اند به نسبت تقسیم می‌شود.

با توجه به سؤالات ذکرشده پاسخ همه‌ی موارد ذکرشده بدین شرح است: درصورتی‌که طبق گواهى کارشناسان متدین و موثّق راهنمایى و رانندگى، شخص متوفّى مقصّر شناخته‌شده، باید دیه شکستگی‌هاى شمارا از اموال به‌جای مانده از او بپردازند و اگر هزینه‌های لازم و ضرورى درمان بیش از دیه باشد، باید آن‌هم پرداخت گردد و اگر میّت مالى نداشته باشد، اولیاى او مسوولیّتى در برابر شما ندارند و دیه فلج یک‌سوم دیه آن عضو است و اگر 80% فلج حاصل‌شده باشد، به همین نسبت از یک‌سوم محاسبه می‌شود؛ و اگر فلج برطرف می‌شود دیه ندارد، بلکه ارش دارد که به‌وسیله کارشناسان متدین و آگاه تعیین می‌شود.