اگر تنها ولیّ دم، پسر قاتل باشد
اگر پدربزرگ نوه خود را که تنها ولی دم او پدرش است بکشد، ولی دم که پسر قاتل است میتواند قصاص کند؟
مشکل است و باید به دیه مصالحه کند.
مشکل است و باید به دیه مصالحه کند.
درصورتیکه برای دفاع از مال خود راهی جز حمله به دزد و آسیب رساندن به او نباشد دیه لازم نیست، ولى چنانچه بعداً نتواند این مطلب را ثابت کند قصاص میشود.
درصورتیکه بههیچوجه نتوان مقتول را مشخص کرد، باید دیه را میان وارثان آن دو تقسیم کرد.
در چنین فرضی فاضل دیه لازم نیست.
هرگاه سه مرد و سه زن مشترک دو برادر و دو خواهر را به قتل برسانند ولی آنها بخواهند همه آنها را قصاص کند مانعی ندارد ولی مقدار یک دیه و نصف را باید بهطور مساوی به اولیای سه مرد بدهند ولی اولیای سه زن چیزی از آن نمیبرند زیرا دیه آن چهار نفر (دو خواهر و دو برادر) مساوی با سه دیه کامل است و دیه شش نفر (سه مرد و سه زن) معادل چهار دیه و نصف است بنابراین فاضل دیه، یک دیه و نصف میشود که باید به اولیای آن سه مرد بدهند.
اگر یقین داشته باشد که براثر خبر دادن او سکته کرده، باید دیه او را بپردازد و اگر میدانسته که طرف بیمارى قلبى دارد و چنین خبرى براى بیمارى قلبى غالباً کشنده است، بعید نیست حکم قصاص درباره او جارى شود.
باید سهم دیه دختر را بپردازد ظاهراً جدّ صغیرِ در این امر ولایت دارد.اگر امیدى به توانایى ولىّ دم در آینده نهچندان دور باشد باید در انتظار آینده بود و محکوم با اخذ وثیقه کافى از زندان آزاد میشود ولى اگر امیدى نیست ملزم به پرداخت دیه میشود.
باید دیه کامله در میان چهار نفر تقسیم شود و به صاحبان خون داده شود.
قتل شبه عمد محسوب میشود و هرکدام از قاتل و مقتول ضامن نصف دیهاند.
گر چه افراد باهم متفاوتند ولى شارع مقدّس براى همه، دیهی یکسان قائل شده است (جز در مواردى مانند زن و مرد و امثال آن) و ممکن است فلسفه آن این باشد که قبول تفاوت با توجّه به اینکه معیار روشنى ندارد، سبب درگیریهای فراوان اجتماعى و کشمکشهای نامحدودى میشود و ضرر و زیان آن از منافعش بیشتر خواهد بود.
قصاص نمیشود ولی باید دیه بپردازد اما باید توجه داشت که هیچ پدری معمولاً در حال سلامت فرزند خود را نمیکشد.
خون سرنشین موتور بر گردن خودش بوده و دیه شخصى که مجروح شده را باید از مال او (اگر مالى دارد) بدهند.