عدم اعتبار قسم دادن یا قسم خوردن صغیر در دادگاه
چنانچه در دعوایى، چه حقوقى و چه کیفرى، قسم متوجّه طرف دعوى شود و او صغیر باشد و یا از نظر شرعى بالغ باشد; مثلاً دختر 11 ساله یا پسر 15 ساله، ولى به نظر دادگاه متوجّه آثار زیانبار قسم دروغ نباشد و به جهت عدم رشد، امکان قسم دروغ کاملاً وجود داشته باشد، آیا باز هم مى شود ایشان را قسم داد؟ و یا این که اگر کسى که حقّ مطالبه سوگند از طرف خود را دارد صغیر باشد، مى تواند تقاضاى قسم کند؟
در فرض سوال انجام وظایف مربوطه به دادگاه، متوجّه قیّم و ولىّ صغیر مى شود; و قسم صغیر و مانند او اعتبار ندارد.
لزوم قسم استظهاری خواهان با وجود اقرار ورثه به دین میّت
دردعوي برميت چنانچه ورثه اقراربه دين نمايند باز هم يمين استظهاري خواهان لازم است؟
احتیاط واجب آن است که خواهان نیز قسم بخورد.
تکلیف شخص در صورت آزادی با قسم دروغ
متّهمی در دادگاه برای رهایی از زندان قسم دروغ خورده و با این روش آزاد شده است ولی الآن عذاب وجدان دارد در حال حاضر تکلیف او در این مورد چه می باشد؟
کار خلافی کرده و باید توبه کند ولی الان تکلیفی ندارد.
سوگند دادن در نبود خواهان سوگند
چنانچه متقاضی سوگند جلسه دادگاه را ترک نماید آیا دادگاه می تواند منکر را بدون حضور وی سوگند دهد؟
در صورتی که متقاضی تقاضا کرده و سپس بدون عذر جلسه را ترک گفته می تواند در حضور قاضی سوگند یاد کند.
مفهوم قسم استظهاری
منظور از قسم استظهاری چیست؟
قسم استظهاری قسمی است كه از میت به مدعی مرجوع شده است زیرا چه بسا میت با شاهد گرفتن و یا بدون شاهد گرفتن دین را ادا كرده باشد كه ما اطلاعی از آن نداریم این قسم برای نوع خاصی از دعاوی -كه دعوی دین بر میت باشد- كارآیی دارد و مورد آن جایی است كه “اصل حق” بر میت ثابت شده و “بقاء” آن در نظر حاكم مشكوك باشد كه در آن صورت، حاكم می تواند از مدعی بخواهد كه بر بقاء حق خود قسم یاد كند. در این مورد، كسی كه از او مطالبه قسم شده، نمی تواند قسم را به مدعی علیه رد كند. این سوگند در حقیقت برای تكمیل سائر دلائل است.
مفهوم قسم جزء البینه
منظور از قسم جزء البینه چیست؟
قسم، مخصوص منكر نیست بلكه مدعی نیز می تواند با یادكردن قسم موجب فیصله دادن دعوا شود لذا در مواردی که عده شهود برای شهادت كافی نباشد، قسم مدعی را قسم جزء بینه می گویند البته قسم جزء بینه برای اثبات برخی دعاوی كارآیی ندارد.
حکم خوردن قسم دروغ برای دفاع از حق خود
اگر کسی در دادگاه مجبور شود برای اینکه حق مسلمش ضایع نشود بقرآن قسم دروغ بخورد آیا مرتکب معصیت شده است؟
تا انسان مجبور نشود نباید قسم دروغ بخورد.
تکلیف قاضی در صورت امتناع منکر از اتیان سوگند در دعاوی کیفری
هرگاه در قتل عمدى مورد از موارد لوث نبوده، و مدّعى هم بیّنه اى نداشته باشد، و به منکر اذن سوگند داده شود، چنانچه منکر از اتیان سوگند امتناع نماید، تکلیف چیست؟
در حدود و تعزیرات، همان گونه که در روایت آمده، مطلقاً قسم نیست; ولى در قصاص و دیه قسم راه دارد و احکام ردّ قسم در قصاص و دیات نیز جارى است. لذا در چنین مواردى مانند سایر موارد دعاوى عمل مى شود; یعنى حاکم بعد از منکر یمین را به مدّعى مى دهد، و با قسم خوردن او دعوى ثابت مى شود.