جامع المسائل، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

احتیاط آن است که در دوجلسه باشد.

بله قبول میشود.‌

امضاى کتبى، حکم انشاى لفظى را دارد; بنابراین اسناد معتبر فعلى حجّت است و ما در آخر جلد دوّم تعلیقه عروة الوثقى دلایل کافى براى این مسأله نوشته ایم. ‌

در صورتی که شرایط شهود را داشته باشند مانعی ندارد.‌

اقرار به مبهم جايز است، و حاكم شرع شخص مقر را ملزم به تفسيرى مناسب براى اقرار خود مى‏كند. و در صورت امتناع از تفسير، مى‏تواند او را حبس تعزيرى نمايد. و در هر حال قدر متيقّن اقرار مبهم او حجّت است، و مى‏توان طبق آن عمل كرد، و امّا اجراء حكم قسم در اين گونه موارد مشكل است.‌

نظر پزشک در این گونه امور، اگر از قرائن نزدیک به حسّ باشد، در صورتى حجّت است که موجب علم و یقین قاضى گردد، و در امور محسوس، اگر داراى شرایط شهادت باشد، حجّت است. ‌

1-اگر ضرورتی برای حفظ نظم جامعه در این مورد وجود داشته باشد مانعی ندارد.‌ 2-از جواب بالا معلوم شد.‌ 3-بعد از تحقیق معلوم می شود.‌ 4و5- وسعت این حکم تابع ضرورت است و بر اساس ضرورت حدود و قیود آن تعیین می شود.‌

شهادت شهود عادل که ناظر صحنه بوده باشند پذیرفته است هر چند از بستگان آن شخص باشند.‌

اجبار و اكراه و توسّل به دروغ و خلافگويى براى گرفتن اقرار مجاز نيست، ولى استفاده از قرائن و شواهد گوناگون و بازجويى متّهم به گونه‏اى كه نتواند از بيان واقعيّت فرار كند، هيچ اشكالى ندارد. بلكه در حقوق النّاس (نه حقوق اللَّه) كار خوب و شايسته‏اى است، و آنچه درباره امير مؤمنان على عليه السلام نقل‏ شده، همه از اين قبيل است. اين نكته نيز شايان ذكر است كه گاه ممكن است در موارد حسّاس و مهم با ارعاب از كسى اقرار بگيرند؛ ولى به دنبال اقرارِ ارعابى سرنخهايى پيدا شود كه موضوع از طريق ديگر روشن گردد؛ به گونه‏اى كه دليل قاضى چيزهايى باشد كه بعداً كشف شده است؛ نه آن اقرار.‌

در فرض مسأله اعتماد بر نظر کارشناسان خالى از اشکال نیست مخصوصاً اگر علم قاضى بر خلاف آن باشد.‌

درصورتی‌که حداقل دو شاهد مرد شهادت به بخشش مهریه توسط زوجه بدهند زوج نسبت به مهریه بری الذمه می‌شود ولی درصورتی‌که مهریه در ذمه‌ی زوج نباشد و نسبت فامیلی نسبی نداشته باشند زوجه حق رجوع به هبه را دارد.

آری پذیرفته است.‌