مراجعه به افراد مورد وثوق در انتخاب مرجع اعلم
آیا طلبههایی که سالهای اوّل طلبگى را میگذرانند، میتوانند با استفاده از معیارهاى فکرى خودشان، مجتهد اعلم را انتخاب کنند؟
کافى نیست; بلکه لازم است از افراد سابقهدار حوزه که مورد وثوق هستند، سؤال کنند.
کافى نیست; بلکه لازم است از افراد سابقهدار حوزه که مورد وثوق هستند، سؤال کنند.
حال باید از مجتهد زنده در مسئله بقاى بر تقلید میّت، تقلید کند چنانچه فتواى مرجع فعلى او جواز بر بقا باشد اعمال سابق او صحیح است.
اگر بچه مميزي باشد که عباداتش صحيح است، میتواند باقي باشد.
باید در مسائلی که از مرجع اوّل تقلید کرده است، بر تقلید او باقى بماند.
به تقلید مرجع اوّل باقى بماند.
هرگاه سومی اجازه میدهد که در مسائلی که حتی در حیات میت به فتوای او عملنکردهاید باقی بمانید عمل شما به فتاوای میت اشکالی ندارد ولی به عقیده ما احتیاط آن است که در فتاوایی که عملنکردهاید باقی نمانید.
چنانچه مجتهد زنده اعلم بوده، عدولش صحیح و بازگشت از آن جایز نیست و اگر میّت اعلم بوده، میتواند در مسائلی که عمل کرده باقی بماند و تقلیدش از مجتهد زنده در موارد علم اجمالى یا تفصیلى به اختلاف جایز نبوده است.
هرگاه دو مجتهد مساوى باشند، مىتوان بعضى از مسائل را از يكى و بعضى را از ديگرى تقليد كرد؛ ولی هرگاه در مسئلهای به فتوای یکی عمل کرد، عمل به فتوای دیگری در آن مسئله، جایز نیست.
در احتیاطات، رجوع به غیر جایز است و همچنین در جمله «خالى از اشکال نیست» و جمله «محل تأمّل است» و امّا جمله «بعید نیست» در تعبیرات ما فتواست.
در مسائلى كه مجتهدين اختلافنظر دارند بايد از «اعلم» تقليد كند.
معناى تمييز در امور مختلف متفاوت است و حقيقت آن تشخيص دادن خوب و بد درباره هر موضوعى است.
گرچه در يك نامه كوتاه جواب سؤالات مشروح ميسّر نيست؛ ولى پاسخ سؤالات مذكور اجمالاً به شرح زير است:1. به هنگام تعارض روايات طبق قواعدى كه در بحث تعادل و ترجيح آمده اخذ به شهرت فتوايى میشود و بزرگان علما در اين مسئله طبق اين قاعده رفتار کردهاند.2. سنّ 9 سالگى دختران و پانزدهسالگی پسران سنّ شمول تكاليف (مانند نماز) است ولى نكاح مشروط به رشد كافى جسمانى است و بدون آن، نكاح همراه با عروسى جايز نيست و تصرفات مالى منوط به رشد فكرى براى اینگونه تصرفات است و بدون آن باطل است و آنچه در آيات قرآن آمده ناظر به اين دو موضوع است. با توجّه به آنچه گفته شد فتواى صحيح و معتدل در اين مسئله روشن میشود.