کیفیت تحقق وصیت
روش وصیت کردن چگونه است؟
نوشتن وصیت مستحب است، مگر اینکه چیز واجبى از حقّ الله یا حقّ النّاس بر عهده او باشد و بدون وصیت خطر از بین رفتن آن باشد و كسى كه میخواهد وصیت كند مىتواند با گفتن يا نوشتن مقصود خود را بفهماند ولی چنانچه وصیت واجبی باشد و وصیت شفاهی ممکن نباشد و باید مکتوب نماید؛ و اگر قادر به سخن گفتن و نوشتن نباشد مىتواند با اشارهاى كه مقصودش را برساند وصیت كند.
اولویت در اداى کل دیون میت در صورت عدمکفایت دارایى او
در صورت تعدّد طلبکاران و عدمکفایت دارایى متوفی جهت اداى کل دیون، آیا شرعاً میتوان بین انواع طلبکاران و دیون (به شرح ذیل) حقّ تقدم و اولویت قائل شد؟ در صورت امکان، ترتیبِ اولویتها را مرقوم فرمایید:1 ـ نفقه و مهریّه زوجه.2 ـ نفقه فرزندان صغیر.3 ـ دیونى که از بابت آن مالى از بدهکار نزد طلبکاران رهن، وثیقه یا توقیف است.4 ـ دستمزد و حقوق خدمه و کارگران منزل و محل کار متوفی.5 ـ دستمزد و هزینه بیمارستان و طبیب و داروخانه، جهت مداواى بیمار قبل از فوت.6 ـ بدهکارى به حکومت اسلامى (از قبیل مالیات، قبوض آب و برق و گاز و مانند آن).7 ـ دیون شرعى (خمس و زکات) و گرفتن اجیر براى اداى نماز و روزه و حجّ واجب.8 ـ هزینه کفنودفن و مراسم ختم متعارف.
هزینه کفنودفن متعارف مقدّم بر همهچیز است، ولى مراسم ختم و یادبود جزء واجبات نیست. همچنین نفقه اولاد صغیر اگر قبلاً پرداختنشده، جزء دیون محسوب نمیشود. هزینه نماز و روزه را نیز نمیتوان از اموال میّت برداشت. بقیّه دیون در یک ردیف قرار دارند و باید به نسبت برداشته شود.
توافق در نحوه تقسیم ارث بین وراث
آیا درصورتیکه وارثان توافق کنند، میتوانند خلاف سهام ارث عمل نمایند؟
چنانچه ورثه صغیری بین آنها نباشد تقسیمی که با توافق همه افراد ذینفع صورت گرفته را نمیتوان بر هم زد، مگر با جلب رضایت همه آنان
عمل به وصیت مفقودالاثر
برادرى داشتم كه در جنگ مفقودالاثر شده و تاکنون هيچ خبرى از او به دست نيامده است. نامبرده، زن و يك فرزند دختر دارد و درآمد سالانه او یکصد هزار تومان مىباشد، ازآنجاکه فرزند او نياز به كمك مالى دارد، آيا مىتوان درآمد ایشان را به فرزندش داد و يا طبق وصیت ایشان عمل كرد؟
تا زمانى كه يقين به فوت او پيدا نكردهايد نمىتوانيد اموال او را تقسيم كنيد، ولى بايد از منافع آن به كسانى كه واجب النّفقه او هستند، مانند همسر و فرزندش، به مقدار نياز بپردازيد.
ترقی قیمت مالی که بعنوان ثلث تعیین شده
اگر ثلث را به عين وصيّت كند مثلاً بگويد «فلان منزلم بابت ثلث هزينه شود» در حالى كه هنگام فوت اين ملك به اندازه ثلث يا كمتر بوده، امّا بعد از مدّتى قيمت آن ترقّى كرد و از ثلث بيشتر شد چه حكمى دارد؟
در اينجا بايد همان عين را صرف وصيّت كرد و ترقى آن مشكلى ايجاد نمىكند، مثل آن كه سهم ارث يكى از ورثه بعد از تقسيم رشد و ترقى بيشترى كند، مال را از نو تقسيم نمىكنند، ملاك، ارزش آن در زمان فوت است.
وارثان دیه جنین
اگر جنینی سقط شود دیه او به چه کسانی میرسد؟
ديه جنين به پدر و مادرش مىرسد و هرکدام از آنها كه در سقط شركت داشته از ديه ارث نمىبرد و تمام آن به ديگرى مىرسد و اگر هر دو در سقط شركت داشتهاند ديه به پدربزرگ و مادربزرگ پدرى و مادرى و برادران و خواهران جنين مىرسد و طبق قانون ارث تقسيم میشود و اگر آنها رضايت دهند مشكل حل میشود.
تعلق ارث به جنین
چنانچه مردی از دنیا برود در حالیکه همسر او باردار است، آیا جنین ارث میبرد؟
هرگاه از ميّت فرزندى در شكم مادر باشد و در طبقه او وارث ديگرى نيز مانند اولاد و پدر و مادر وجود داشته باشد، بايد هنگام تقسيم براى بچهای كه در شكم مادر است سهم دو پسر را كنار بگذارند، هرگاه زنده به دنيا آمد ارث میبرد و چنانچه مثلاً يك پسر يا يك دختر به دنيا آيد زيادى را ورثه بين خودشان تقسيم مىكنند و اگر در طبقه او وارث ديگرى نباشد هرگاه حمل زنده متولد شود تمام مال به او مىرسد و الّا ميان ساير ورثه تقسيم میگردد؛ بنابراین جنین فینفسه نه مالک میشود و نه ارث میبرد.
حکم دفن میّت در قبر مرده دیگر
دفن کردن میّت در قبر مرده دیگر چه حکمی دارد؟
دفن میت در قبر مرده ديگر درصورتیکه موجب نبش نشود (يعنى بدن مرده قبلى ظاهر نگردد) و زمين هم مباح يا وقف عام باشد مانعى ندارد.
وصیت عهديه
وصیت عهدیه چه نوع وصیتی است؟
وصیتی است كه انسان سفارش كند بعد از مرگش كارهايى را انجام دهند (و آن را وصیت عهديه گويند) مانند وصیتهايى كه براى كفن و محل دفن و مراسم ديگر مىكنند.
تکلیف اموال میت اگر متوفی ورثهای نداشته باشد
اگر میت هیچ ورثهای نداشته باشد، اموالش به چه کسی میرسد؟
ارث او به امام (علیهالسلام) یا جانشین او میرسد که در زمان ما باید به حاکم شرع (مجتهد یا مرجع تقلید) داده شود.