جبران حق الناس قبل از سن بلوغ
اگر قبل از سنّ تكليف، حقّ النّاس بر گردن داشته باشيم، بايد بعد از تكليف بپردازيم؟
آرى بعد از تكليف موظّفيد حقّ النّاس را بپردازيد.
استفاده از شاگردان برای کار شخص توسط معلم
اگر معلم کارهای شخصی خود را مانند آشغال در سطل زباله ریختن را به دانش آموزان محول کند آیا از نظر شرعی درست است؟
معلم حق ندارد از شاگردان برای کارهای شخصی استفاده کند مگر اینکه بالغ بوده و به این کار رضایت داشته باشند.
ديه جدا کردن عضو از میت جهت پيوند
اگر نياز به عضوى از اعضاى مرده باشد، و آن را از بدن او جدا كنند، آيا ديه دارد؟ ديه آن چه مقدار است؟ چه كسى بايد بدهد؟ به چه كسى تعلّق مى گيرد؟ در صورت ثبوت ديه، آيا بين مسلمان و كافر از يك طرف، و كافر ذمّى و غير ذمّى از سوى ديگر، فرقى هست؟
در چنين صورتى احتياط پرداخت ديه است. و بايد در راه خيرات براى آن ميّت صرف شود، و حربى ديه ندارد.
مالک پول حاصل از فسخ قرار داد بیمه فرزند
اگر کسی فرزند نابالغ خود را بیمه عمر کند و هزینه ای پرداخت کند و قرارداد را فسخ کند پول پس گرفته مال پدر است یا فرزند؟
متعلق به کسی است که بیمه به نفع او انجام شده است.
استفاده از میوه ای که روی زمین افتاده
اگر کسی میوه افتاده از درختی را بدون اجازه صاحب درخت جمع آوری کرده و با خود ببرد چه حکمی دارد؟
می تواند به اندازه خوراک خود از آنها بخورد ولی بردن جایز نیست.
نگهداری گربه در خانه در روایات
ایا نگهداری گربه درخانه مستحب است؟ در غیراینصورت پس این حدیث امام هشتم(ع)چه میشود؟شایسته نیست خانه ای از سه چیز تهی باشد:کبوتر،گربه،خروس(مکارم الاخلاق،ص130)درکتاب مفاتیح الحیاه ایت الله جوادی املی به استحباب نگهداری این حیوان اشاره شده استوَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع لَا يَنْبَغِي أَنْ يَخْلُوَ بَيْتُ أَحَدِكُمْ مِنْ ثَلَاثَةٍ وَ هُنَّ عُمَّارُ الْبَيْتِ الْهِرَّةُ وَ الْحَمَامُ وَ الدِّيكُ فَإِنْ كَانَ مَعَ الدِّيكِ أَنِيسَةٌ فَلَا بَأْسَ بِذَلِكَ لِمَنْ لَا يَقْدِرُهَا. مکارم الاخلاق ص130ضمنا در کتاب «مفاتیح الحیاة» حکم به استحباب نشده گفته : توصیه و سفارش شده است....
با توجه به اینکه فضله گربه نجس است و بودن موی آن بر لباس نماگزار موجب فساد نماز او می شود سزاوار است جز در موارد ضرورت از آن پرهیز شود و روایت مذکور شاید ناظر به موارد ضرورت باشد.
قطع درمان به خاطر ناامیدی از بهبودی یا عدم تحمل مشقت درمان
این‌جانب پزشك متخصّص جرّاحى عمومى هستم. فرض بفرماييد بيمارى با سرطان پيشرفته معده مراجعه كرده و از بنده مى‌پرسد آيا درمان شما مرا علاج می‌کند؟ و من پاسخ می‌دهد خير. فقط كمى به طول عمرتان اضافه میشود. دوباره مى‌پرسد: آيا اجبار دارم تن به درمان بدهم، درصورتی‌که بار مالى آن را نمی‌توانم تحمل‌کنم و آزار و اذيت ناشى از جراحى و شیمی‌درمانی را هم به‌صرفه نمى‌دانيم؟از طرف ديگر گاهى خود ما پزشكان مى‌دانيم آزار و اذیت عمل جراحى و شیمی‌درمانی در سنين بالا و بيمار ضعيف واقعاً به‌سختی تحمل میشود. اگر بيمار اين را بداند آيا حق دارد، درمان يا عدم درمان را انتخاب كند؟خيلى از همكاران متعهد من قبل از شروع اين راه و آمدن خدمت شما اين توصيه را كردند كه اين راه را نروم چون به‌جایی ختم نمی‌شود و حضرات عموماً اين مسئله را تلقى بر صدور مجوز مرگ قبل از وقوع مرگ می‌کنند و از ابتدا مخالفت میشود. درصورتی‌که چنين قصدى نيست، بلكه فقط بايد بدانيم تا چه موقع حق‌داریم براىبيمارى كه به مراحل آخر بيمارى رسيده كارهايى انجام دهيم كه سرمايه و جسم و روح و روان او را دستخوش تغييرات وسيعى قرار می‌دهد و مطمئناً به‌جایی نمی‌رسد. لطفاً به سؤالات زير پاسخ دهيد:الف) آيا بايد انسان آزمايشگاهى باشد كه داروها روى او امتحان شود و از مجموع قضايا به نتيجه رسيد؟ب) آيا مقرّرات الهى اين بنده اقتضا می‌کند كه حتماً پول و جانش را در اختيار ما قرار دهد و زجر آن را هم بكشد؟ج) آيا حق دارد در فرصت نامعلوم باقيمانده به اعمال و زيارات برجای‌مانده خود برسد و در یک‌کلام مرگ راحت‌ترى را براى خود انتخاب كند؟
در این‌گونه موارد كه به‌طورقطع يا به اطمينان بيمار مدّت كوتاهى با تحمّل درمان‌های شکنجه آور زنده می‌ماند دليلى بر ادامه درمان ندارد؛ مخصوصاً اگر بار مالى سنگين داشته باشد و به‌ویژه اگر بيمار مجبور به وام گرفتن يا فروختن خانه خود گردد. در این‌گونه موارد می‌توان بيمار را به حال خود رها كرد و اگر مشورت كند می‌توان به او مشورت داد كه اگر تحمّل ناراحتى‌ها راداری درمان كن و چند صباحى بمان و اگر ندارى مى‌توانى درمان را قطع كنى به‌خصوص اگر بيمار در سنين بالا باشد. فكر می‌کنیم برخلاف آنچه دوستانتان گفتند جواب صريح و شفافى داديم.
پيوند مغز و آثار آن
با توجّه به قوانين اسلامى در رابطه با اصالت روح، آيا پيوند مغزى در جمجمه انسان ديگرى امكان دارد؟ به عبارت ديگر، آيا جسم پيوند زده شده با مغز پيوندى، هويّت شخصى خود را از دست داده، و روح شخص پيوند خورده به شخص پيوند زده شده انتقال مىيابد؟
در حال حاضر اين مسأله به عنوان يك فرضيّه مطرح است، و عملاً كارى انجام نگرفته، تا بتوان درباره آن بحث كرد. اگر چنين امرى انجام گيرد، بايد ديد فرد مزبور با مغز جديد، شخصيّت فرد اوّل را نشان مىدهد، يا دوم، و يا شخص ثالثى خواهد شد، تا احكام آنها تبيين گردد.
خسارت پرداختی بیمه به باغی که درصدی از آن سهم سیدالشهدا بوده
باغهایی داریم که مقداری از آن سهم سیدالشهدا است ومن آن باغها را بیمه کردم وآن باغها براثرسرما ثمرنداد وبیمه مبلغی رابه عنوان خسارت به حساب ما ریخت آیا ما باید سهم سیدالشهدا که یک نهم است (ازحساب آن مبلغی که بیمه به ما داده است) بدهیم؟
سهم سيد الشهداء بايد پرداخته شود و آن مقدار از حق بيمه كه مربوط به ان سهم است از آن كم مي شود.
حکم قرارداد بیمه عمر
بیمه عمر و قرارداد آن شرعا اشکالی ندارد؟
بیمه عمر به این معنا که قراردادی میان بیمه گذار و بیمه پذیر برقرار می شود که هر ماه مثلا فلان مبلغ بپردازد و در مقابل آن هر زمان بیمه گذار از دنیا برود فلان مبلغ به صورت یکجا یا تدریجی به خانواده یا افراد خاصی که مورد نظرند، پرداخته شود و یا بعد از اتمام مدت و قبل از فوت کل مبلغ را به علاوه سود مضاربه به او بازگردانند مانعی ندارد.
پیوند عضو کسی که مرگ مغزی شده
تعدادى از بيماران به دليل ضايعات مغزى غير قابل بازگشت، فعاليّتهاى قشر مغز خود را از دست داده، و در حالت اغماى كامل بوده، و به تحريكات داخلى و خارجى پاسخ نمىدهند، ضمناً فعاليّتهاى ساقه مغز خود را نيز از دست داده، فاقد تنفّس و پاسخ به تحريكات متفاوت نورى و فيزيكى مىباشند. در اينگونه موارد احتمال بازگشت فعّاليّتهاى مورد اشاره، مطلقاً وجود نداشته، و بيمار داراى ضربان خودكار قلب بوده، كه ادامه اين ضربان هم موقّتى و تنها به كمك دستگاه تنفس مصنوعى به مدّت چند ساعت و حدّ اكثر چند روز مقدور مىباشد. اين وضعيّت در اصطلاح پزشكى مرگ مغزى ناميده مىشود; از طرفى نجات جان عدّه ديگرى از بيماران منوط به استفاده از اعضاى مبتلايان به مرگ مغزى است. با عنايت به اينكه اين اشخاص فاقد تنفّس، شعور، احساس و حركت ارادى هستند، و هيچ گاه حيات خود را باز نمىيابند. لطفاً به سؤالات زير پاسخ دهيد:1. در صورت احراز شرايط فوق، آيا مىتوان از اعضاى بدن آنها براى نجات جان بيماران ديگر استفاده كرد؟2. آيا صرف ضرورت نجات جان مسلمانان نيازمند به پيوند عضو، براى جواز قطع عضو كافى است، يا اذن قبلى و وصيّت صاحب عضو نيز لازم است؟3. آيا در صورت جواز قطع اعضا ديه، ثابت است، يا ساقط مىشود؟ 4. در صورت ثبوت ديه، پرداخت آن بر عهده كيست؟ پزشك يا بيمار؟5. موارد مصرف ديه مذكور كدام است؟
1. در موارد مرگ مغزى، به صورتى كه در بالا ذكر شد، اگر موضوع قطعى و يقينى باشد، چنان فردى در اين گونه احكام مانند ميّت است (هر چند پاره اى از احكام ميّت مانند غسل و نماز و كفن و دفن و غسل مسّ ميّت بر او جارى نمىشود) بنابراين برداشتن اعضاى او براى نجات جان مسلمانان مانعى ندارد.2. در مواردى كه عضو را بعد از مرگ كامل بر مىدارند، و نجات جان ديگران منوط به آن است، اذن قبلى يا اجازه بازماندگان لازم نيست، هرچند بهتر است.3. در مورد جواز قطع اعضا، احتياط دادن ديه است.4. بر عهده كسى است كه عضو را قطع كرده است.5. دركارهاى خير براى ميّت مصرف مىشود.
