تقلید از مرجع تقلید پدر یا همسر
آیا زن و فرزند باید از مرجعِ تقلیدِ شوهر و پدر تقلید کنند، یا در تقلید آزاد هستند؟
هر کس در تقلیدش آزاد است; باید تحقیق کند و مطابق آن تقلید نماید. لذا زن در انجام دستورات دينى خود كاملاً آزاد است و مجبور نيست از شوهر تبعیت كند.
تقلید از دو یا چند مرجع تقلید
آیا یک فرد میتواند از دو یا چند مجتهد تقلید کند؟
هرگاه دو مجتهد مساوى باشند، مىتوان بعضى از مسائل را از يكى و بعضى را از ديگرى تقليد كرد؛ ولی هرگاه در مسئلهای به فتوای یکی عمل کرد، عمل به فتوای دیگری در آن مسئله، جایز نیست.
بقا بر تقلید مرجع میّت قبلى که اعلم از میت بعدى و از حی بوده
وظیفه مکلّفى که از چند مجتهد، یکى پس از فوت دیگرى، تقلید نموده و از هرکدام مسائلی را در زمان حیاتشان یاد گرفته، نسبت به بقاء بر تقلید درصورتیکه هر یک از مراجع میّت قبلى، اعلم از بعدى بودهاند و اعلم از حىّ بودهاند؟
باید در مسائلی که از مرجع اوّل تقلید کرده است، بر تقلید او باقى بماند.
بازگشتن به تقلید از مرجع تقلید فوتشده بعد از عدول به زنده
شخصى پس از فوت مرجع تقلیدش از مجتهدى تقلید نموده، ولى قبل از عمل به فتواى آن مجتهد مجدداً از مرجع قبلى که فوت نموده تقلید کرده است، آیا عدول با توصیف فوقالذکر جایز میباشد؟ با در نظر گرفتن اینکه در بعضى از مسائل ازجمله در مسائل تقلید، مقلّد همین مجتهد زنده میباشد.
چنانچه مجتهد زنده اعلم بوده، عدولش صحیح و بازگشت از آن جایز نیست و اگر میّت اعلم بوده، میتواند در مسائلی که عمل کرده باقی بماند و تقلیدش از مجتهد زنده در موارد علم اجمالى یا تفصیلى به اختلاف جایز نبوده است.
مراتب بقاء بر میت
شخصى از مرجعى تقلید میکرده است، پس از فوت او با اجازه مرجع دوّم زنده به تقلید مرجع اوّل باقیمانده است، سپس مرجع دوّم از دنیا رفته است و اکنون از مرجع سوّم که زنده است تقلید میکند، اکنون آیا با اجازه مرجع زنده باید بر تقلید از مرجع اوّل باقى بماند یا مرجع دوّم؟
به تقلید مرجع اوّل باقى بماند.
معنی مجزی بودن عمل به رساله عملیه
آیا تصریح به جواز عمل به رساله که معمولاً در ابتداى رسالهها نوشته میشود به معناى نفى دیگران است؟
تصریح به جواز عمل به رساله، دلیل بر نفى دیگران نیست، بلکه ممکن است دیگران هم در شرایط مساوى و هر دو یا هرچند نفر جایز التّقلید باشند. آرى اگر کسى در اوّل رساله خود بنویسد عمل به این رساله متعیّن است و عمل به غیر آن جایز نیست مفهومش نفى دیگران است درحالیکه هرگز ندیدهایم احدى در مقدمه رساله چنین چیزى بنویسد.
تقارن تبعیض در تقلید و بقاء بر میت
مرجع بنده تبعیض در تقلید را خلاف احتیاط میداند و از مجتهدی که جایز میدانست تقلید نموده و در مسئله تقلید از میت از سومی تقلید کردم و میت تقلید از اعلم را واجب نمیداند و بنده در مسئله تبعیض از دومی و تقلید از غیر اعلم از آخری تقلید کردم و از تعدادی مجتهد تقلید کردم. آیا تمام تقلیدم صحیح است؟
هرگاه سومی اجازه میدهد که در مسائلی که حتی در حیات میت به فتوای او عملنکردهاید باقی بمانید عمل شما به فتاوای میت اشکالی ندارد ولی به عقیده ما احتیاط آن است که در فتاوایی که عملنکردهاید باقی نمانید.
بقا بر تقلید مرجع که قبل از بلوغ انتخابشده
بچه مميزي که مرجع تقليد انتخاب کرده، ولي قبل از بلوغ مرجعش فوت میکند. آيا بعد از بلوغ میتواند به تقليد از او باقي باشد؟
اگر بچه مميزي باشد که عباداتش صحيح است، میتواند باقي باشد.
مراجعه به افراد مورد وثوق در انتخاب مرجع اعلم
آیا طلبههایی که سالهای اوّل طلبگى را میگذرانند، میتوانند با استفاده از معیارهاى فکرى خودشان، مجتهد اعلم را انتخاب کنند؟
کافى نیست; بلکه لازم است از افراد سابقهدار حوزه که مورد وثوق هستند، سؤال کنند.