مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اعلم کسى است که در استخراج احکام (از منابع آن) از مجتهدان دیگر استادتر باشد.‌  ‌

هرگاه دو مجتهد مساوى باشند، مى‏توان بعضى از مسائل را از يكى و بعضى را از ديگرى تقليد كرد؛ ولی هرگاه در مسئله‌ای به فتوای یکی عمل کرد، عمل به فتوای دیگری در آن مسئله، جایز نیست.

تصریح به جواز عمل به رساله، دلیل بر نفى دیگران نیست، بلکه ممکن است دیگران هم در شرایط مساوى و هر دو یا هرچند نفر جایز التّقلید باشند. آرى اگر کسى در اوّل رساله خود بنویسد عمل به این رساله متعیّن است و عمل به غیر آن جایز نیست مفهومش نفى دیگران است درحالی‌که هرگز ندیده‌ایم احدى در مقدمه رساله چنین چیزى بنویسد.

تقلید از مجتهدی که در بعضی از ابواب اجتهاد دارد خالى از اشکال نیست.

درصورتی‌که اعلمیت حىّ محرز شود، باید در مسائل اختلافى به او عدول کند.‌

حال باید از مجتهد زنده در مسئله بقاى بر تقلید میّت، تقلید کند چنانچه فتواى مرجع فعلى او جواز بر بقا باشد اعمال سابق او صحیح است.

هرگاه شك در اعلم بودن چند مجتهد و عدم ترجيح یکی از آن‌ها داشته باشد از هركدام بخواهد می‌تواند تقليد كند.

نمی‌توان در احتیاطات به مجتهد میت رجوع کرد.‌

هرگاه مرجع تقليدي فوت کند مقلدين او بايد يک مرجع زنده که او را اعلم از ديگران می‌دانند انتخاب کنند و تمامی مسائل خود را از او تقلید نمایند. همچنین اگر بخواهند بر تقليد مرجع ميت باقي بمانند در مسائلی که به فتوای میت عمل کرده‌اند مجازند و در مسائلی که عمل‌نکرده‌اند باید به فتوای زنده عمل نمایند پس در مسائلى كه اولين بار است مورد ابتلا آن‌ها قرار مى‏گيرد مثل‌اینکه اولين بار است به حج يا عمره مى‏رود به فتواى زنده عمل نمایند.

هرگاه سومی اجازه می‌دهد که در مسائلی که حتی در حیات میت به فتوای او عمل‌نکرده‌اید باقی بمانید عمل شما به فتاوای میت اشکالی ندارد ولی به عقیده ما احتیاط آن است که در فتاوایی که عمل‌نکرده‌اید باقی نمانید.