مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

درصورتی‌که قتل جنبه‌عمد داشته، در اینجا حکم آن قصاص است؛ و درصورتی‌که بی‌اختیار شده و از حالت عادی بیرون رفته، یا خیال می‌کرده کشتن متجاوز شرعاً براى او جایز است، قصاص ندارد، امّا دیه دارد؛ و اگر مشکوک باشد نیز دیه تعلّق می‌گیرد و قصاص نمی‌شود.

عاقله، نزدیکان هر کس از طرف پدر می‌باشند، شامل برادران، عموها و پسرعموها می‌شود و احتیاط واجب این است که پدر و فرزندان شخص نیز در آن شرکت کنند و دیه قتل خطا را در میان خود تقسیم کنند تا پرداختن آن آسان شود و شامل هرکسی می‌شود که مرتکب قتل خطا گردد.

نسبت به از بین رفتن قدرت مقاربت و بی‌اختیاری ادرار و بی‌اختیاری مدفوع، هرکدام یک دیه کامل تعلّق می‌گیرد و در مورد فلج پا و دست، با توجّه به اینکه شلل کامل 32 دیه را دارد، باید نسبت را بسنجند و دیه را تعیین کنند و در مورد شکستن یک‌مهره ارش دارد.

علاوه بر دیه‌یک‌چشم، دیه شکستن استخوان نیز باید پرداخته شود.

در چنین صورتى ضامن جریره می‌تواند دیه را بازپس بگیرد یعنى نه ارث می‌برد و نه دیه را می‌پردازد.

در فرض سؤال دو ديه کامل دارد، در این‌گونه موارد اگر صدمه کلی است دیه کامل دارد و الا به نسبت صدمه واردشده ارش دارد.

در فرض سؤال ارش دارد.

ضامن جریره در ردیف متأخّر از طبقات سه‌گانه ارث است.

درصورتی‌که براى دفاع شخصى، یا دفاع از کشور و کیان مسلمین لازم باشد اشکالى ندارد؛ ولی اگر آسیبی وارد شود ضامن دیه‌اند مگر اینکه بعد از وارد شدن خسارت رضایت دهد.

خون سرنشین موتور بر گردن خودش بوده و دیه شخصى که مجروح شده را باید از مال او (اگر مالى دارد) بدهند.

دیه آن عضو تقسیم‌بر تعداد استخوان‌ها می‌شود، سپس احکام شکستن استخوان بر هرکدام جارى خواهد شد، مثلاً اگر در دست ده استخوان ریز باشد، پانصد دینار تقسیم به ده قسمت می‌شود و دیه هر استخوان پنجاه دینار است، حال اگر آن استخوان بشکند و به حال اوّل برنگردد، باید یک‌پنجم آن را که ده دینار است بپردازد و اگر مثل اوّل شود باید هشت دینار بپردازد.

دیه دارد و دیه آن مانند دیه شکستگى استخوان است، یعنى یک‌پنجم کل دیه است و اگر بهبود یابد چهارپنجم آن یک‌پنجم محسوب می‌شود.