مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر هر دو معامله به‌صورت قطعى و جدی با شرایط انجام گیرد اشکالى ندارد.

اگر منظور از حیله‌های شرعى، معاملات صورى بدون قصد جدی است، مسلماً تأثیرى در حکم ربا ندارد. و غالباً در حیله‌های شرعى، طرفین قصد معامله جدى ندارند و منظورشان فقط رباست.

در معامله سلف همين اندازه كه بگويد اين پول را مى‏دهم كه مثلاً بعد از شش ماه فلان مقدار جنس را بگيرم و فروشنده بگويد قبول كردم كافى است، حتّى اگر صیغه‌ای نخوانند و خريدار به اين قصد پول را بدهد و فروشنده بگيرد صحيح است.

در ادلّه ربا هر اضافه‌ای خواه عينيه يا فعليه يا اعتباريه باشد، ربا شمرده‌شده است (کل قرض جرّ منفعةً فهو ربا) و چون گندم را نقد گرفته و بعد از مدّتي گندم يا جو را می‌دهد، اين تفاوت زمان مانند زيادي گرفتن و ربا است.

رباى در معامله آن است كه مقدارى از جنسى را كه با وزن يا پيمانه مى‏فروشند به زيادتر از همان جنس بفروشد، مثلاً يك من گندم را به يك من و نيم بفروشد، در روايات اسلامى مذمّت از ربا بسيار شده است و از گناهان بسيار بزرگ محسوب مى‏شود.

بیعی که در آن ثمن و مثمن هر دو کلی بوده و برای تسلیم آن دو موعدی در آینده تعیین‌شده باشد; مانند آنکه کسی صد تن برنج را به‌طورکلی به فردی بفروشد که در آینده معینی تحویل دهد در مقابل مبلغ معینی پول که آن نیز در آینده تسلیم شود

مانعی ندارد.

اشکال دارد.

اگر این معامله به‌صورت مبهم و بدون تعیین قیمت و زمان پرداخت صورت بگیرد، باطل است. تنها راه صحت آن این است که تاریخ و زمان پرداخت، به هر مبلغ که می‌خواهند، براى معامله تعیین کنند و قرارداد طبق آن صورت گیرد، سپس بگویند اگر زودتر از آن، مبلغ را پرداختى فلان مقدار تخفیف می‌دهیم، در این صورت معامله صحیح است; ولى اگر مبهم بگذارند معامله صحیح نیست.

در فرض سؤال؛ اشکالی ندارد.

با توجه به اینکه ثمن معامله مشخص شده چنانچه طرفین معامله بر تاخیر مقدار باقیمانده توافق نمایند یااین که در عرف محل منصرف به زمان خاصی باشد که در همان مدت باید پرداخت بشود معامله اشکالی ندارد و غرری محسوب نمی شود.

چنین شرطی باطل است ولی عقد باطل نمی‌شود و چنانچه خریدار نتواند ثمن را بپردازد فروشنده می‌‌تواند معامله را فسخ کند.