مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

فرقى میان پسر و دختر نیست.

اگر منظور مبادله ارزهاى مختلف باهم باشد، اشکالى ندارد و اگر منظور معامله نوع واحد پول بوده باشد که مثلاً اسکناس ایرانى را با اهمان مبادله کنند چنانچه اسکناس‌ها باهم در عرف بازار متفاوت باشد مثل این‌که اسکناس‌های درشت را گاه بهتر از اسکناس‌های کوچک می‌پسندند همان‌طور که براى مسافران مرغوب‌تر است در اینجا نیز می‌‌تواند به‌صورت یک کالا و تابع عرضه و تقاضا باشد (البتّه با تفاوت کمى که در این‌گونه موارد در میان عقلا ملحوظ است) صورت سوّمى نیز دارد و آن این‌که بخواهند براى فرار از ربا مقدارى از اسکناس نقد را با مقدار بیشترى به‌صورت نسیه و مدت‌دار بفروشند بی‌آنکه تفاوت اسکناس‌ها موردنظر باشد این نوع معامله اشکال دارد و درواقع همان وام توأم با رباست که نام بیع بر آن نهاده شده است.

معامله جنس‌های مختلفى كه از يك ريشه گرفته‌شده است با تفاوت‏ اشكال دارد، مثل‌اینکه ده كيلو روغن را به بيست كيلو پنير بفروشند، يا به پنجاه كيلو شير، يا پانزده كيلو كره.

این‌گونه قراردادها تحت عنوان بیع «سلم» قرار می‌‌گیرد و ازآنجاکه در بیع سلم باید جنسی که قرار به تحویل آن گذاشته‌شده از هر جهت معلوم باشد و وسایلی که با دست می‌‌سازند کاملاً معلوم و مشخص نیست و هر یک ممکن است به صورتی درآید، به همین دلیل در گذشته سلم را در آن صحیح نمی‌دانستند اما در عصر و زمان ما که به کمک کارخانه‌ها به‌صورت یکنواخت ساخته می‌‌شود بیع سلم در آن اشکالی ندارد و احکام سلم در آن جاری می‌‌شود.

هرگاه جنسى را نسيه بفروشد قبل از فرارسیدن مدّت نمى‏تواند عوض آن را مطالبه كند، ولى اگر مشترى از دنيا برود فروشنده مى‏تواند طلب خود را از اموال ميّت مطالبه نمايد، هرچند وقت آن نرسيده باشد.

هرگاه خود پول را سلف بفروشد و عوض آن را پول بگيرد معامله باطل است.

احتیاط واجب این است که فرقى میان این دو گذارده نشود.

گرفتن ربا از شرکت‌های خارجی اشکالی ندارد ولی سود شرکت‌های زنجیره ای مانند گلدکوئیست حرام است.

در معامله یک نوع جنس چنانچه جنس‌هایی را كه با وزن و پيمانه نمی‌فروشند بلكه با عدد و متر مى‏فروشند مانند تخم‌مرغ و پارچه و بسيارى از ظروف و يا با مشاهده مى‏فروشند مانند بسيارى از حيوانات، اگر تعداد كمتر را به تعداد بيشتر بفروشند اشكال ندارد.

جو و گندم در ربا يك جنس حساب مى‏شود، بنابراين نمى‏توان ده كيلو گندم را با دوازده کیلو جو يا بالعكس معامله كرد، حتّى اگر ده كيلو جو بخرد كه در مقابل آن هنگام خرمن ده كيلو گندم بدهد آن نيز حرام است، زيرا جو را نقد گرفته و بعد از مدّتى گندم را مى‏دهد و اين مانند آن است كه زيادى گرفته باشد

خریدوفروش چيزهايى كه از يك جنس نيست به هر صورت كه باشد مانعى ندارد، مثل ‏اين‏كه ده كيلو برنج را به بيست كيلو گندم بفروشند.

کل معامله باطل است.