مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

حاکم شرع اولیاى دم را حاضر می‌کند و به آن‌ها پیشنهاد اسلام می‌نماید اگر پذیرفتند، اختیار قاتل را به دست آن‌ها می‌دهد، قصاص کنند یا دیه بگیرند؛ و اگر اسلام را نپذیرفتند، حاکم شرع دیه می‌گیرد و به بیت‌المال می‌دهد.

1-درصورتی‌که امیدى به پرداخت فاضل دیه در آینده نزدیک نباشد، حکم قصاص تبدیل به دیه می‌شود. 2- درصورتی‌که عدم اجراى قصاص واقعاً مشکل‌آفرین بوده باشد، پرداختن فاضل دیه از بیت‌المال بی‌مانع است.3- جایز نیست.4- در صورت احتمال یسار در آینده دور، تبدیل به دیه می‌شود.

با توجّه به اینکه ذینفع در اینجا جاهل به‌حکم است، می‌توان او را به‌حکم شرع ارشاد کرد.

می‌توانند قصاص را با رضایت قاتل به هر چیزى تبدیل کنند، ولى رعایت انصاف درهرحال خوب است.

در فرض سؤال بعداً نمی‌توانند تغییر نظر دهند.

درصورتی‌که مصلحت در صبر کردن باشد، باید صبر کنند و قاتل را با ضمانت و کفالت کافى آزاد نمایند تا صغیرها کبیر شوند و خودشان تصمیم بگیرند؛ و اگر ولىّ مصلحت ببیند (که غالباً مصلحت در همین است)، دیه می‌گیرد.

اگر شخص یا اشخاصى قاتلى را از دست صاحبان خون بگیرند و فرارى دهند حاکم شرع می‌تواند آن شخص یا اشخاص را زندانى کند تا قاتل را به‌وسیله کسان خود تحویل دهند و اگر تحویل قاتل ممکن نشود باید دیه شخص مقتول را بپردازند.

هرگاه تشريح جهت احقاق حقوق اولياى دم باشد و آن‌ها حاضرند از حق خود بگذرند و تشريح صورت نگيرد، نبايد تشريح كرد. ولى اگر پيشگيرى از یک مشكل مهم اجتماعى متوقف بر اين كار باشد، رضايت آن‌ها شرط نيست.

با توجّه به اینکه اين مال عوض حقّ قصاص فرزند است حكم ديات بالاصاله را ندارد، نه بدهى ميّت را مى‌توانند از آن بردارند و نه زن سهمى از آن دارد.