زمان شروع اجاره‌ای که ابتدای آن در عقد مشخص نشده
اگر ابتدای اجاره را مشخص نکرده باشند، از چه زمانی آغاز می‌شود؟
هرگاه ابتداى اجاره را معيّن نكنند ابتداى آن بعد از خواندن صيغه يا تحويل گرفتن مال است.
دلیل عدم جواز شرط ضرر در ضمن عقد مضاربه
چرا در خود عقد مضاربه نمی‌توان شرط جبران ضرر کرد و باید ضمن عقد لازم خارج دیگر شرط کرد؟
علت آن را بطور مفصل درحاشيه عروه الوثقی ج۲ ص۵۵۸ پاورقی ۴ نوشته ایم.
وضعیت اجاره ملک موقوفه خاص پس از فوت متولی آن
چنانچه متولی ملک موقوفه خاص را اجاره بدهد و از دنیا برود وضعیت عقد اجاره چگونه خواهد بود؟
در وقف خاص (مانند وقف بر اولاد) چنانچه متولی، آن ملك را اجاره دهد و از دنيا برود درصورتی‌که با مراعات مصلحت وقف و طبقات آينده بوده باشد اجاره باطل نمىشود، ولى اگر متولی نداشته باشد و طبقه اوّل آن را اجاره دهند و در بين مدّت اجاره بميرند، ادامه اجاره نسبت به آينده بدون اجازه طبقه بعد اشكال دارد و هرگاه مستأجر، مال‌الاجاره تمام مدّت را داده باشد آنچه مربوط به بعد از مرگ طبقه اوّل است گرفته مىشود و به طبقه بعد داده خواهد شد (به‌شرط اينكه آنها اجاره را اجازه بدهند).
لازم بودن عقد مساقات
به نظر حضرت‌عالی آیا مساقات از عقود لازم است یا جایز؟
از عقود لازم است.
اجرت عملی که مطابق قرارداد انجام‌نشده
هرگاه شخصى با دیگرى قراردادى شفاهى به شرح زیر منعقد سازد:«این تحقیق را انجام بده، ساعتى 150 تومان می‌پردازم و منظور از تحقیق، بازنویسى مطالب، دسته‌بندی، طبقه‌بندی جدید، با تکمیل و اصلاحات است.»طرفین می‌پذیرند که جهت رفع ابهامات، مرتّب جلسه بگذارند. محقق پس از چند ماه کار، لیست کارى بیش از هزار ساعت ارائه می‌دهد، درحالی‌که سفارش‌دهنده کار مدّعى است، کار آن‌طور که او خواسته صورت نگرفته و قرارداد به‌صورت کامل اجرانشده است. لطفاً بفرمایید:1- کارفرما چقدر بدهکار است؟2- حقوق معنوى کار در قرارداد ذکر نشده است. آیا نام محقق به‌عنوان همکار باید همراه بانام صاحب اثر نوشته شود؟
1- درصورتی‌که برخلاف شرایط تصریح‌شده در عقد، یا مبنی علیه العقد، عمل شده باشد، اجرة المثل به او تعلّق می‌گیرد مشروط بر اینکه بیش از اجرة المسمّى نباشد. ولى اگر در مقدار ساعات اختلاف دارند، اجیر باید با دلیل شرعى، مقدار ساعت را ثابت کند. مگر آنکه طبق قرارداد، تعیین مقدار به او واگذارشده باشد.2- اگر قراردادى براى نوشتن نام محقق نباشد و عرف و عادت نیز صاحب اثر را ملزم به این کار نکند (که به‌صورت شرط مبنى علیه العقد درآید)، نوشتن نام محقق لازم نیست.
حکم ناسزاگوی به پیامبر (صلی‌الله علیه و آله)
شخص مسلمانى به‌طور مکرّر و در حال عصبانیّت به رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله) و ائمّه معصومین (علیهم‌السلام) (نعوذبالله) توهین می‌کند درحالی‌که به خیال خودش به حضرت ابوالفضل (سلام‌الله علیه) اعتقاد و علاقه دارد وظیفه همسر، فرزندان و بستگان او را بیان فرمایید؟
اگر حال او حال عادى باشد، از اسلام بیرون رفته است و همسرش باید از او جدا بشود ولى اگر از حال طبیعى خارج‌شده و یا مشکوک است که از حال طبیعى خارج‌شده یا نه محکوم‌به اسلام است و در صورت اوّل اگر توبه کند و دوباره آن زن به عقد آن مرد درآید عقدش صحیح است.
حکم فسخ عقد در صورت خنثای مشکل بودن زوجین یا یکی از آنها
چنانچه پس از عقد و نزدیکى مشخّص گردد که یکى از طرفین خنثاى مشکل است، عقد چه حکمی‌دارد؟ آیا بهتر است طلاق داده شود، یا اینکه از اوّل باطل بوده، یا طرف حقّ فسخ دارد؟
اگر یکى از آن دو، یا هر دو خنثاى مشکل باشند، نکاح باطل است.
خواندن عقد بدون رضایت پدر دختر با وجود رضایتش به ازدواج بعد از اتمام درس
اگر پدر دختر با ازدواج او با پسری کاملا موافقت کرده باشد وبه پسر جواب قطعی داده باشد که دختر خودرا به ازدواج او درخواهد آورد و ارتباط دختر و پسر خیلی زیاد باشد ولی پدر به بهانه ی اینکه دخترش باید درسش را تمام کند و در صورت عقدکردنش از درس خود عقب می ماند تایکی دو سال آینده عقدآنها را به تاخیر می اندازد در حالی که تمام اقوام و بزرگترها اصرار بر محرم شدن این دو دارند ولی پدر زیربار نمی رود، آیا خود دختر و پسر با اکتفا به اینکه پدر راضی به ازدواج آنهاست می توانند صیغه ی عقد موقت یا دائم را بین خود جاری کنند تا ارتباطشان خالی از گناه باشد؟(دختر وپسر رابطه خیلی نزدیکی دارند و پدر هم با این ارتباط مشکلی ندارد)
با توجه به اینکه پدر دختر رضایت به عقد ندارد نمی توانند بدون اجازه او عقد یخوانند و رابطه آنها قبل از عقد باید مانند دو نامحرم باشد.
خواندن عقد ازدواج با موافقت جد و مخالفت دختر و پدر
دختری در سن 18 سالگی به اصرار مادر و مخالفت خود دختر به عقد پسر دایی خود در می آید. قبل از عقد، پدر که به شدت مخالف این مساله بوده است خانه را ترک می کند و فامیل برای آنکه بتوانند صیغه عقد را جاری کنند پدربزرگ دختر را می آورند و دختر با چشم گریان و با نارضایتی خود و پدر سر سفره عقد بله را می گوید. آیا این عقد که با نارضاتی قلبی دختر و با نارضایتی شدید پدر که منجبر به ترک خانه قبل از عقد شده است صحیح است؟ آیا زمانی که پدر به شدت ناراضی است، برای توجیه کار می توان از پدربزرگ به عنوان یک ابزار استفاده کرد؟
با توجه به اینکه ملاک اصلی رضایت دختر است عقد مزبور باطل است.
اجبار زارعان به عقد قراردادهایی به‌منظور سلب حق ارتفاع از آنان
همان‌گونه كه مستحضريد بر اساس مادّه يك قانون توزيع عادلانه آب مصوّب 16/12/1361 مجلس شوراى اسلامى، آب‌های جارى در رودها از مشتركات بوده و در اختيار حكومت اسلامى است. با توجّه به مادّه مذكور به سؤال زير پاسخ دهيد:زارعين در طول دو سه نسل بر روی زمين كشاورزى زراعت می‌کنند. عملاً ازنظر عرفى داراى حق ارتفاق (حقّ نسق و حقّابه) هستند. مالك از مدّتى قبل (حدود 30 سال) براى سلب اين حق از زارعان، آنها را مجبور به عقد قراردادهاى كوتاه مدّت (6 ساله) كرده است. زارعان بدون آنکه بدانند اين قرارداد مكتوب، چه عواقبى دارد آن را امضا کرده‌اند. حال مالك ادّعا می‌کند بعد از پايان قرارداد، آنها هیچ‌گونه حقّى (حق نسق وحقّابه) ندارند. لطفاً بفرماييد: آيا با اين حيله حقّ زارعان از بين می‌رود؟
هرگاه زارعان در آنجا عرفاً داراى چنان حقّى باشند با این‌گونه قراردادها نمی‌توان حقّ آنها را سلب كرد؛ مگر اینکه در قرارداد نسبت به سلب چنان حقوقى تصريح شود.
ازدواج با پسر مردی که بدون اجازه پدر به عقد او درآمده
اگر دختر باکره ای بدون اذن ولی اقدام به صیغه موقت با مردی مسن نماید اما هیچ گونه دخول یا عمل زناشویی نداشته اند حتی کنار یکدیگر هم نخوابیده اند و این که آن مرد مسن هم فوت کرده است آن دختر میتواند با پسر آن مرد ازدواج موقت یا دائم نماید؟
با توجه به اینکه عقد بدون اجازه پدر دختر خوانده شده و باطل بوده ازدواج با پسر آن مرد اشکال ندارد.
مخالفت بعد از موافقت به عقد موقت دختر با عدم اطلاع از متاهل بودن مرد
مرد متأهلی دختری علاقمند شده و پس از خواستگاری بدون اینکه خانواده دختر بدانند که متأهل است با اجازه خانواده دختر صیغه موقت خوانده( دختر از متأهل بودن آقا خبر داشته) و 5 سال است که یکدیگر را دوست دارند و دختر دیگر باکره نیست و الان خانواده یا خواهران دختر که از متأهل بودن خبردار شدند مخالف با ازدواج با مرد متأهل هستند و در حال حاضر دختر خواستگاری دارد و خانواده دختر او را تحت فشار قرار داده اند. ضمنا کسی اطلاع ندارد که دختر دیگر باکره نیست از نظر شرعی و از نظر وجدانی چه کاری باید در قبال دختر انجام دهد؟
خوب است جریان باکره نبودن دختر را به اطلاع پدر و مادر دختر برسانند تا آنها نسبت به عقد شما موافقت نمایند.
